محمد امین شریفیان - دانشجو کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

پدیدارشناسی در معماری ، «نگاه ناب و عمیق» به معماری از طریق آگاهی ای است که آن را تجربه می کند. پدیدارشناسی معماری، به دنبال زبان درونی بناهاست. از این منظر، غنای یک اثر هنری و از جمله معماری، برگرفته از سرزندگی انگاره هایی است که برمی انگیزد. معماری، بیش از دیگر صور هنر، درگیر ادراکات حسی بی واسطه ماست. رویکرد پدیدارشناسانه به ادراکات حسی در خلق فضا، ضمن ارتقای کیفیات فضای معماری، قابلیت ادراک محیطی را افزایش می دهد. هدف اصلی از پژوهش حاضر، بررسی پدیدارشناسانه ادراکات حسی در معماری و چگونگی به کارگیری آن در حوزه باززنده سازی بناهاست. در این راستا، بررسی خلق فضای ادراکی، روابط مابین احساس، ادراک و باززنده سازی فضا، و نیز مرور نظریات صاحب نظران در زمینه پدیدارشناسی ادراکات حسی و باززنده سازی بناها با استفاده از روش تحقیق کیفی و پدیدارشناسانه مدنظر خواهد بود. بناهای تاریخی از آن جا که بخش هایی از ثروت های فرهنگی و تاریخی اقوام و ملل مختلف هستند، جزو برجسته ترین رویدادگاه ها به شمار رفته و همواره حائز اهمیت بوده اند؛ چرا که مجموعه هایی هستند که محمل حیات اجتماعی و مدنیت، و انعکاسی از فرهنگ آن ملل در بستر تاریخ بوده اند. در این پژوهش، باززنده سازی موزه کلمبا در شهر کلن آلمان به مثابه نمونه ای مناسب در این زمینه، مورد بررسی و ارزیابی پدیدارشناسانه قرار گرفته است. طرح پیتر زومتور، باززنده سازی فضا از طریق تغییر کاربری مخروبه های بازمانده از کلیسای بمباران شده توسط نیروهای متفقین در طی جنگ جهانی دوم است. باززنده سازی موزه کلمبا، با درگیرکردن و برانگیختن احساسات ناب مخاطب، سبب درکی شگرف نسبت به ذات طرح نخستین می شود و روایت های مستتر در بافت را نمایان می سازد که این امر، بیان گر توانمندی هنر معماری در به فکر واداشتن مخاطب و القای درک ارزش های تاریخی-فرهنگی نهفته در زمینه قرارگرفته در آن است. نتایج این پژوهش بیان می کند که تجربه سکوت، خاطره و تخیل، گذر زمان، نور و سایه، شفافیت، پدیده رنگ، بافت، ماده و جزئیات، همگی از جمله مواردی هستند در تجربه کامل معماری نقش دارند و پیتر زومتور با به کارگیری این پدیده ها، موجبات تقویت ادراکات حسی را در باززنده سازی موزه کلمبا فراهم آورده است.

پدیدار شناسی ، ادراکات حسی ، باززنده سازی بناها ، پیتر زومتور ، موزه کلمبا