طلا فراستی - دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری ، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، ایران
سعید رهرو مهربانی - عضو هیات علمی معماری، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد کرمانشاه، ایران

مقایسه ی تطبیقی شهرسازی و معماری دورهی قاجار و دورهی پیش از آن، گویای تفاوت های اجتماعی عمیقی است که تاثیر آن بخوبی در نظام معماری و شهرسازی ایران قابل بررسی است. شهر قاجاری از طریق ادارهی شهر توسط ترکیبی از نهادهای مدنی که محلات تاریخی، تبلور کالبدی آن بود به چنان انسجام کالبدی دست می یابد که شاید پیش از این هرگز در شهر ایرانی، تجربه نشده بود. همه چیز از فرهنگ و اقتصاد، عمران و آبادانی و نظام اجتماعی در ارتباط با هم و بر اساس مضمون زندگی جاری شکل می گرفت و از همین رو، تضادی لاینحل میان زندگی مردم و شهر ایجاد نمی گردید. نه معماری مزاحم شهر بود و نه شهر مزاحم سکونت. از این روست که میتوان شهر قاجاری و به تبع آن نظام شهرسازی این دوره را تکامل مفهوم مدنیت در تاریخ شهرسازی ایران دانست که بسیاری ار مفاهیم اجتماعی–مدنی آن قابل بازشناسی است. در این پژوهش سعی شده بر اساس روش توصیفی اسنادی پس از بررسی این دوران و مقایسه تطبیقی آن با گذشته و آینده ؛ ویژگی های معماری و به تبع آن شهرسازی دوران قاجار بیان گردد.

معماری ، شهرسازی ، دوران قاجار