داوود نعمتی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین، دانشکده کشاورزی، گروه علوم دامی، ورامین، ایران
غلامرضا یاوری - دانشگاه پیام نور، واحد کرج، گروه اقتصاد کشاورزی، کرج- ایران
ناصر کریمی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین، دانشکده کشاورزی، گروه علوم دامی، ورامین، ایران
فرهاد فرودی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین، دانشکده کشاورزی، گروه علوم دامی، ورامین، ایران

این تحقیق به بررسی علل و موانع عدم گسترش و بهره گیری از انرژی بیوگاز در دامداری های ایران پرداخته و مروری سریع بر تولید بیوگاز از فضولات حیوانی و فاضلاب های شهری و روستایی در ایران دارد. ابتدا به صورت کلی تصفیه بی هوازی، تاریخچه بیوگاز و پتانسیل استحصال بیوگاز در ایران بررسی شده سپس برای بررسی وضعیت استفاده از این انرژی از جامعه آماری درنظر گرفته شده که تعداد 30 واحد پرورش گاو شیری صنعتی در شهرستان ری است. تعداد 15 واحد به صورت تصادفی انتخاب و از طرق تکمیل پرسش نامه تخصصی با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) شاخص ها نمره دهی و پس از وزن دهی به کمک نرم افزار Expert Choice آنالیز صورت گرفت و این نتیجه حاصل شد که موانع اجرایی و فنی با وزن نسبی 0/589339 نسبت به موانع سازمانی با وزن نسبی 0/41.661 در عدم گسترش و بهره گیری از انرژی بیوگاز از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. با توجه به نبود پتانسیل خوب برای تولید بیوگاز در ایران (9175/2 میلیون متر مکعب متان معادل 30 درصد مصرف گاز طبیعی در بخش های خانگی، کشاورزی و صنایع کشور در سال 1376)، فرآیندهای بی هوازی و تولید بیوگاز گسترش زیاد نیافته است. اهم علل عدم گسترش این فن آوری ها در ایران عبارتند از: هزینه های بالای تأمین مالی طرح، ارزان بودن انرژی های فسیلی، فقدان کشاورزی و دامپروری صنعتی، فقدان مرجع و متصدی مشخص برای بیوگاز در کشور، نبودن روحیه مشارکت در مردم، عدم آشنایی و آموزش کافی در این زمینه، ریسک گریزی روستائیان در شرایط بحرانی بازار.

انرژی بیوگاز، دامپروری، محیط زیست، متان، تحلیل سلسله مراتبی، فضولات، روستا