سعیده تنها - کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه خلیج فارس بوشهر
فرشته بیات - کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه خلیج فارس بوشهر
سامان صدیق - کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

گرده افشانی، انتقال دانه گرده از پرچم ها به کلاله می باشد نتیجه مهم گرده افشانی، علاوه بر تداوم نسل گیاه، بالابردن شانسایجاد تنوع ژنتیکی است. وقتی که لوله ی گرده می خواهد وارد بافت های خامه شود، سدی مانع آن می شود. این سد پوششکوتینی سطح کلاله است. ترشح کوتیناز سبب حذف و هضم این پوشش و نفوذ لوله به درون خامه می شود.ابینوگالاکتانهایی که در مجرای انتقالی (خامه) به داخل ماتریکس برون سلولی ترشح می شوند، نشانه های تغذیه ای و هدایتیرا فراهم و از طویل شدن لوله حمایت می کنند. برخی خامه ها فاقد بافت راهنما هستند و در این حالت لوله ی گرده درتماس با سلول های روپوست داخلی خامه یا کرک های اپیدرمی رشد می کند. دریافت مواد غذایی و برخی اولیگوساکاریدها بهعنوان سیگنال دهنده های رشد، در فرایند رشد لوله ی گرده در خامه نقش ایفا می کنند. وجود برخی مواد و یا بافت هایراهنما که نوعی بافت پارانشیم دارای ذخیره ی فراوان هستند، مسیر عبور لوله ی گرده را در خامه مشخص می کنند. علی رغماینکه خودناسازگاری در تولید لاین های اینبرد و اجرای خودگشنی برای متخصصین اصلاح نباتات ایجاد اشکال می کند، از اینپدیده می توان به منظور تسهیل در اجرای تلاقی بین گونه هایی که در آن سایر روش های کنترل گرده افشانی مانند نرعقیمیوجود ندارد برای تولید بذر هیبرید استفاده کرد. باتوجه به پژوهش های انجام شده واقدامات اصلاحی که با هدف کاهشخودناسازگاری صورت گرفته است راهکارهایی جهت کاهش وتعدیل خودناسازگاری در گیاهان وجود دارد مانند: حذف تمام یاقسمتی از کلاله، گرده افشانی زودرس، خراش یا برداشتن کلاله و ... می باشد.

گرده افشانی، ناسازگاری، خودناسازگاری