پوراندخت گلکار - استادیار پژوهشکده زیست فناوری و مهندسی زیستی، دانشگاه صنعتی اصفهان
مهدی حامدی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
احمد ارزانی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

رشد و عملکرد گیاهان زراعی در بسیاری از مناطق دنیا توسط تنش های محیطی غیر زنده به ویژه شوری محدود می گردد. این مطالعه به منظور بررسی واکنش ریز نمونه های مختلف گلرنگ به تنش شوری در سطح سلولی انجام شد. ریز نمونه های مختلف گلرنگ (برگچه، سطح بالائی برگ، سطح پائینی برگ، دمبرگ و هیپوکوتیل) در سه سطح شوری (صفر، 100 و 200 میلی مولار کلرید سدیم) مورد بررسی قرار گرفتند. ازمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار اجرا گردید. القای کالوس با کشت ریزنمونه های مختلف در محیط کشت القای کالوس (موراشیک و اسکوگ حاوی 2 میلی گرم در لیتر هورمون Dـ2،4 و 0.1 میلی گرم در لیتر کاینتین) صورت گرفت. از شانزده روز پس از القای کالوس، نمونه ها به محیط کشت جدید حاوی غلظت های مختلف نمک منتقل شدند. ارزیابی تحمل به شوری ریزنمونه ها از طریق سنجش معیارهای سرعت رشد نسبی کالوس (RGR)، سرعت رشد کالوس (CGR)، محتوای آب نسبی کالوس (RWC)، درصد کلروز کالوس و شاخص تحمل کالوس (INTOL) انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که نوع ریز نمونه و تنش شوری تأثیر معنی داری بر روی همه صفات اندازه گیری شده داشته است. افزایش سطح شوری باعث کاهش معنی دار در همه صفات اندازه گیری شده به جز میزان درصد کلروز شد. در شرایط تنش شوری، بیشترین مقدار رشد نسبی کالوس و محتوای نسبی آب به ترتیب متعلق به برگچه و سطح روئی برگ بود. در حالی که بالاترین شاخص تحمل به تنش به هیپوکوتیل اختصاص داشت. بیشترین سرعت رشد کالوس و کمترین میزان کلروز متعلق به سطح پائینی برگ بود. ریز نمونه های هیپوکوتیل و سطح پائینی برگ به منظور گزینش در سطح سلولی توصیه می شود.

پاسخ، تنش، سلولی، کشت بافت، گلرنگ