جنبه های مختلف خشکسالی به عنوان ویژگی دائم اقلیمی ایران و راه های مقابله با خشکسالی های کشاورزی

پدیده خشکسالی اثرات منفی بزرگی بر منابع آب و محیط های وابسته به این منابع می گذارد که عموماً در برخیسالها خسارات جبران ناپذیری را سبب می گردد؛ این خسارات در مناطق خشک که از دیدگاه اقتصادی ساختارشکننده تری قرار دارند، نمود بیشتری یافته و اثرات منفی ماندگاری را از جهات مختلف بر جای می گذارند. در اینمیان خشکسالی هواشناسی را می توان سیگنال ظهور دیگر انواع خشکسالی تعریف نمود. سازمان ملل متحد هشدارداده است که اگر جهان به میزان فعلی به مصرف آب ادامه دهد، تا سال 2025 بیش از دو میلیارد و 700 میلیوننفر در جهان با کمبود آب مواجه خواهند شد. همچنین هشدار می دهد که 2 میلیارد و 500 میلیون نفر دیگر نیز درنقاطی زندگی خواهند کرد که یافتن آب شیرین برای برطرف کردن نیازهای روزمره دشوار خواهد بود.براساس گزارش سازمان ملل در آینده اى نزدیک 31 کشور جهان با کمبود آب مواجه خواهند شد و نام ایرانبه عنوانیکى از بحرانی ترین کشورهاى درگیر کمبود آب در آینده برده مى شود. انتظار مى رود تا سال 2025 بیشاز دو سوم جمعیت جهان در شرایط کمبود جدى آب قرار بگیرند ویک سوم بقیه در شرایط کمیابى آب زندگىکنند. 50 سال دیگر عربستان کاملاً از آب تهى خواهد شد. طلیعه بحران هم اینک در چین، آفریقا، هند، تایلند،مکزیک، مصر و ایران نمایان شده است. رودخانه هاى اصلى دنیا شامل نیل در مصر، گنگ در جنوب آسیا،رود خانه زرد چین و کلرادوى آمریکا به شدت تهدید مى شوند. حتى 33 رودخانه اصلى انگلیس اکنون کمترازیک سوم آب دارند. کاهش آب رود دانوب نیز به صنعت گردشگرى و ماهى گیرى صدمه زده است. تحقیقاتسازمان ملل حاکى از آن است که منابع قابل استفاده آب ایران از 200 میلیاردمتر مکعب و در سال 1990 به 726 تا860 میلیاردمتر مکعب در سال 2025 کاهش خواهدیافت.کشور ایران در منطقه خاور میانه واقع شده است که از نظر بارش جزو مناطق کم بارش محسوب می شود .آبهایورودی به ایران بطور سطحی و زیرسطحی ناچیزند و منبع اصلى آب بارش است که به طور طبیعى ارتفاع سالانه250 میلى متریا بطور حجمی 410 میلیارد متر مکعب است. این میزانیک سوم متوسط جهان (831 میلى متر) ویکسوم آسیا (732 میلى متر) است. حدود 30 درصد بارش به شکل برف و بقیه به شکل باران است. به این ترتیب درحالى که یک درصد جمعیت جهان در ایران زندگى مى کنند، سهم ایران از منابع آب تجدید پذیر فقط 36 صدم درصد است. از 413 متر مکعب بارش سالانه 269 متر مکعب به اشکال مختلف از دست مى رود 2/93 درصد از آب باقى مانده صرف مصارف کشاورزى البته به شکلى غیر اصولى مى شود. 7/1 درصد به صنعت و معدناختصاص مىیابد و بقیه به مصارف دیگر مى رسد. سازمان هاى بین المللى هشدار مى دهند که با افزایش جمعیتدر ایران این کشور در سال 2025 درگیر بحران جدى آب خواهد بود. همه این قیاسها به یکطرف عدم توزیعپراکنش زمانی و مکانی بارش هم به طرف دیگر. در بخش شمالى کشور بارش باران به 850 میلى متریعنى میزانىبالاتر از متوسط جهانى بالغ مى شود. در حالى که در بخشى از کشور این میزان به کمتر از 50 میلى متر مى رسد.در واقع خشکسالی نیز جزئی از توزیع نامناسب زمانی بارشیا انحراف از وضعیت نرمال محسوب می شود. برداشتهایبیرویه از منابع آبی کشور و خشکسالی های پرتکرار منجر به چیزی شبیه فاجعه در کشور را تداعی می کند. در حالحاضر بسیاری از دشتهای کشور ممنوعه شده اند.

Keywords:

خشکسالی , خسارت , تغییر اقلیم , کشاورزی