رسول خداویردی وند کشتیبان - مربی گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
وحید کاروانی - مربی گروه آمار دانشگاه پیام نور
سیدمرتضی باقریان - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل

خشکی یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید نخود در شرایط دیم، بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک است.به منظوربررسی تاثیر تنش خشکی، بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه نخود زراعی (شامل توده ها ی محلی خوی و چایپاره)ازمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در ازمایشگاه مرکز تحققیات کشاورزی و منابع طبیعیاستان اذربایجان غربی درسال 92 انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی( پتانسیل اسمزی) حاصل پلی اتیلن گلاکول 6000در سه سطح 4-، 8-، 12- بار به همراه تیمیار شاهد(اب مقطر) بود. نتایج تجزیه ی واریانس نشان دادکه اعمال سطوح تنش خشکی، اثرات معنی دار و کاهشی بر تمامی صفات مورد بررسی شامل درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقهچه، نسبت طول ریشه چه به طول ساقه چه و وزن تر گیاهچه داشت. در سطح تیمار شاهد در صفاتی چون طول ریشه چه،طول ساقه چه، نسبت طول ریشه چه به طول ساقه چه و وزن تر گیاهچه توده محلی خوی نسبت به توده محلی چایپاره ازمیانگین کمی بیشتری برخوردار است.درحالیکه در سطح تیمار 4- بار و با منفی شدن پتانسیل ضمن کاهش میانگین کلیهصفات (به جز صفت نسبت طول ریشه چه به طول ساقه چه) نسبت به میانگین تیمار شاهد، توده محلی خوی ،تنها در صفاتطول ریشه چه، طول ساقه چه و وزن تر گیاهچه ، دارای میانگین بیشتری از توده محلی چایپاره بود. از سوی دیگر نتایج اینازمایش نشان داد که هردو توده محلی مورد بررسی ،قادر به جوانه زنی در سطح تنش خشکی 12 - بار نبودند. در عین حال باوجود تفاوت های قابل مشاهده در اثرات متقابل تنش و ژنوتیپ، که از نظر اماری غیر معنی دار بود، نتایج کلی نشانگر حساسیتیکسان توده های محلی به تنش خشکی بود.

نخود، خشکی، تنش، جوانه زنی، گیاهچه