آزاده حسن پور - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات
راهله رهباریان - عضو هیئت علمی گروه زیست شناسی
علی معصومی - عضو هیئت علمی گروه کشاورزی
ابراهیم مصطفوی متدی - عضو هیئت علمی گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور

به منظور بررسی اثرات تنش جیوه بر میزان رنگدانه های فتوسنتزی و عملکرد فتوسیستم II آزمایشی با 4 ژنوتیپ سیروان، سیوند، پارسی و سپاهان در مقادیر مختلف این عنصر(0، 30، 70، 100 میلی گرم در خاک) انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد و میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، ضریب ثبات کلروفیل (CSI) و میزان کارایی فتوسیستم II در ژنوتیپ های گندم در مرحله غلاف دهی مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که با افزایش میزانتنش جیوه میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، ضریب ثبات کلروفیل (CSI) و میزان کارایی فتوسنتز II به طور معنی داری کاهش یافت. میزان کاروتنوئیدها با افزایش تنش جیوه افزایش یافت. بیشترین میزان کلروفیل a در سطح تنش 100 به ژنوتیپ های سیروان و سیوند اختصاص داشت. اثر جیوه و ژنوتیپ بر میزان کلروفیل b معنی دار و اثر متقابل جیوه/ژنوتیپ غیر معنی دار بود. میزان کاروتنوئیدها و کارایی PSII در شرایط تنش جیوه و بدون تنش در ژنوتیپ های سپاهان و سیروان بیشتر از ژنوتیپ های پارسی و سیوند بود. از نظر میزان کلروفیل کل در سطح تنش 100 بودند. در سطح تنش 100 ضریب ثبات کلروفیل در تمام ژنوتیپ ها نسبت به تیمارشاهد،کاهش یافت. بنابر این نتایج می توان گفت که احتمالا جیوه از طریق تخریب سیستم فتوسنتزی و اثرات مخرب بر روند بیوسنتزرنگدانه های فتوسنتزی سبب کاهش رشد و متعاقبا عملکرد ژنوتیپ های گندم می شود.

کلروفیل a، کاروتنوئیدها، FV/FM، ژنوتیپ های گندم