فرزانه رضوی - عضو هیئت علمی و استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری

بررسی مکانیسم های گیاهی کنترل کننده مقاومت به تنش خشکی از جمله مطالعات ضروری در تولید ژنوتیپ های زراعی مقاوم به خشکی می باشد ((Razavi et al 2012). گیاهان تحت تأثیر تنش های محیطی از جمله تنش خشکی به وسیله مکانیسم های دفاعی مختلف خود قادر به حفظت حیات بوده و یا حتی قادر به تولید محصول با کارآیی بالا می باشند، لذا شناسایی این مکانیسم های کنترل کننده عکس العمل گیاه به خشکی و مسیرهای متابولیکی و ملکولی درگیر در سطح سلولی و کل گیاه، گامی ضروری در جهت تولید محصولات کشاورزی با عملکرد کمی و کیفی مناسب در نواحی کم بارش و خشک می باشد. هدف از مطالعه حاضر، شناسایی کنترل ژنتیکی مقاومت به خشکی در خانواده رزاسه (Rosaceae)، یکی از خانواده های گیاهی مهم از نظر اقتصادی در تولید محصولات باغی خصوصاً میوه جات معتدله بوده و از گیاه توت فرنگی به عنوان گیاه مدل در این خانواده استفاده شده است. مطالعه و شناسایی پلی مورفیسم موجود در ساختمان ژنتیکی گیاه توت فرنگی و مقایسه آن در ژنوتیپ های مقاوم و حساس به خشکی و نهایتاً شناسایی مارکرهای DNA وابسته به مقاومت به خشکی مهمترین استراتژی این بررسی بوده است. روش عمده بکار برده شده شامل شناسایی و جداسازی ژن های کاندید متاثر از خشکی در گیاه توت فرنگی، یافتن میزان پلی مورفیسم موجود در ساختار این ژنها و همبستگی آن با تنوع فنوتیپی مقاومت به خشکی کاراکتریزه شده از طریق پارامترهای اکوفیزویولژیکی بوده است. ژن های کاندید در این مطالعه عبارت بودند از: ژن های کلیدی در متابولیسم قندها، پرولین، آنتی اکسیدانتها، و نیز پروتئین های رونویسی ژن های فانگشنال، همبستگی بین پلی مورفیسم ژنتیکی در ژنهای مذکور و فنوتیپ مقاومت یا حساسیت گیاه، از طریق آنالیزهای غیر پارامتری کروسکال- والیس (Kruskal-wallis) بررسی گردید. ژن های کاندید بررسی شده در این مطالعه به عنوان مهمترین ژن های متأثر از تنش خشکی در گیاه توت فرنگی معرفی شده و نقش کلیدی آنها در کنترل مقاومت به خشکی در خانواده رزاسه اثبات گردید.

تنش خشکی، مارکرهای ملکولی NDA، توت فرنگی، .Fragaria sp، ساختمان ژنتیکی، صفات اکوفیزیولوژیکی، میزان آب نسبی برگ (RWC)، سرعت از دست دهی آب برگ (WLR) بالانس آبی گیاه، خانواده رزاسه (Rosaceae family)، آنالیز همبستگی مارکر ملکولی با صفت، سلکسیون صفت کمی توسط مارکرهای ملکولی وابسته به صفت