ارزیابی عملکرد دانه ژنوتیپ های برنج متحمل به سرما در یاسوج

به منظور شناسایی ژنوتیپ هایی از برنج که مقاوم به سرما بوده و دارای عملکرد و کیفیت نسبتا مطلوبی باشند. آزمایشی با تعداد 4 لاین از لاین های خزانه بین المللی برنج متحمل به سرما منتخب آزمایشات سال های 78 تا کنون به همراه شاهد منطقه (چمپای محلی ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو منطقه چیتاب و پاتاوه به مدت دو سال (83-1381) اجراء گردید. هدف از این بررسی تعیین لاین های پرمحصول و پایدار جهت معرفی به شالیکاران بوده است. در طول دوران رشد و پس از برداشت بطور تصادفی از 10 بوته برای صفات مهم زراعی مانند تعداد پنجه، تاریخ ظهور خوشه، تاریخ گلدهی، تاریخ رسیدن، ارتفاع بوته، طول خوشه، وزن هزاردانه و عملکرد یادداشت برداری بعمل آمد. در هر سال عملکرد لاین های مورد آزمایش در هر منطقه بطور جداگانه از طریق تجزیه واریانس ساده مورد آزمون قرار گرفت. و در پایان سال دوم به منظور تعیین اثر متقابل ژنوتیپ در محیط تجزیه واریانس مرکب به عمل آمد و از طریق روش پیشنهادی ابرهارت و راسل (1996)δi l و معیارهای پایداری دیگری نظیر واریانس محیطی(Si2) ،اکووالنس ریک(1962)Wi2، واریانس پایداری شوکلا و (1972)δi l ضریب تغییرات محیطی فرانسیس و کاننبرگ(1987)Cvi، ضریب رگرسیون پیتس و کاکران(1938)bi و ضریب تبیین (R2i) تجزیه واریانس پایداری به منظور تعیین ارقام سازگار استفاده شد. نتایج حاصله حاکی از تنوع نسبتا زیادی بین لاین ها و شاهد مورد بررسی از نظر عملکرد و دیگر صفات زراعی می باشد. تجزیه واریانس مرکب نشان می دهد که بین سال ها تفاوت معنی داری در سطح 5 درصد وجود دارد، تجزیه پایداری ژنوتیپ ها بوسیله محاسبه معیارهای نمونه ای نشان می دهد که بیشترین پایداری مربوط به ژنوتیپ های شماره 53 و 71 بوده است. براساس نتایج حاصله از تجزیه و مقایسه میانگین تیمارها در طی دو سال، برتری عملکرد دانه مربوط به لاین های شماره 53 و 71 با متوسط عملکرد 7/634 و 6/813 تن در هکتاربوده است. لاین های مذکور به دلیل متوسز عملکرد بالا، ثبات عملکرد و سازگاری محیطی مناسب، به عنوان ژنوتیپ های برتر تشخیص داده شده اند. پیشنهاد می شود به منظور معرفی این ژنوتیپ ها در سال آینده وارد آزمایشات به زراعی گردند.

Keywords:

برنج , پایداری عملکرد , اثر متقابل , ژنوتیپ , محیط , متحمل به سرما