تبیین و تفسیر روند کشت و تولید گندم در استان های کشور(سال زراعی 1390-1389)

الگوی رژیم غذایی خانوارهای ایرانی و بدنبال ان مصرف چشم گیرنان در جامعه ما، امروزه کشور جمهوری اسلامی ایران را به یکی از واردکنندگان عمده گندم بدل نموده است. به طوری که طبق آمار و ارقام های موجود، مادامی که کشورهای غربی و صنعتی هر ساله سهم عمده ای در تولید محصولات اساسی و ارائه در بازارهای جهانی دارند اما در نقطه مقابل کشورهای اسلامی سالانه مقادیر کلانی ارز، جهت تامین گندم مورد نیازخود تخصیص می دهند. حال جایگاه اساسی محصول استراتژیک گندم در عرصه سیاسی- اقتصاد کشور از یک سو،پیامدهای سوء وابستگی به کشورهای غربی و روند نه چندان مطلوب کشت و تولید گندم در کشور از سوی دیگر از اهم دلایلی هستند که ضرورت توجه به محصول گندم و حساسیت انجام هر گونه تحقیق و پژوهش بنیادی در این زمینه را آشکار می سازد. از همین رو با با عنایت به اهمیت کشت گندم در تامین امنیت غذایی کشور، پژوهش حاضر سعی دارد در راستای تبیین وضعیت موجود و هشدار جهت بهره گیری و بهره برداری اصولی از ظرفیت های بالقوه و غنی کشور، با تکیه بر روش های کمی به سطح بندی و مقایسه استان های کشور در کشت و تولید گندم بپردازد تا ضمن ارزیابی عملکرد آن ها درجه برخورداری و میزان محرومیت مناطق نیز مورد تحلیل قرار گیرد. این بررسی با استفاده از منابع اسنادی سال 1390 ،درصدد است تا میزان توسعه استان های کشوررا که به عنوان جامعه اماری انتخاب گردیده اندبا استفاده از مدل تاپسیس و نرم افزارهای Excel و Spss با رویکردی توصیفی-تحلیلی مورد ارزیابی قرار دهد. درهمین راستا تحلیل سطح توسعه یافتگی مناطق مورد پژوهش حاکی از وجود شکاف عمیقی بین استان های کشور است. بطوری که استان های خوزستان با ضریب 0/95 و فارس با 0/84 به لحاظ کشت وتولید گندم در سطحی بسیار توسعه یافته و استان کردستان با 0/61 در سطح توسعه یافته رار داشته اند. از سوی دیگر استان های گلستان با 0/57 ، همدان با 0/56، کرمانشاه0/53،آذربایجان شرقی، خراسان رضوی و آذربایجان غربی با 0/51 در سطح متوسطی از توسعه قرار داشته است. در میان خیل عظیم استان های محروم در زمینه کشت و تولد گندم تنها پنج استان لرستان و زنجان با 0/40، مرکزی با 0/38 ، اردبیل 0/27 و قزوین با 0/24 در سطح محروم قرار گرفته اند و استان های گیلان، قم،هرمزگان، البرز، یزد، خراسان جنوبی، سمنان، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد، مازندران، سیستان و بلوچستان، اصفهان، خراسان شمالی، ایلام، تهران و کرمان در رده مناطق بسیار محروم قرار گرفته اند. این پژوهش معتقد است تنوع اقلیمی و توان اکولوزیکی کشور و همچنین جایگاه مهم گندم به عنوان یکی از محصولات حیاتی کشاورزی در تامین امنیت غذایی کشور ایجاب می کند در راستای تحقیق اصل چهل و سوم قانون اساسی مبنی بر افزایش تولیدات کشاورزی جهت تامین نیازهای عمومی، رسیدن به مرحله خودکفایی و رهایی از وابستگی متولیان امر ضمن کسب شناخت همه جانبه، برنامه ریزی راهبردی و مدیریت اثر بخش با بکارگیری راهکارهای علمی بستر لازم جهت ارتقای تولید قطع وابستگیو نیل به خود کفایی در تولید گندم را فراهم سازند

Keywords:

استان های کشور , گندم , تاپسیس