هادی زارع خورمیزی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه یزد
آناهیتا رشتیان - استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد

ازدیدگاه بوم شناختی مرتع، آگاهی از اثرات چرای دام برخصوصیات پوشش گیاهی و خاک امری لازم و ضروریست. این تحقیق با جستجو در منابع کتابخانه ای، اینترنتی و پژوهش های صورت گرفته به بررسی اثر شدت های مختلف چرا در مناطق خشک و نیمه خشک ایران پرداخته است. نتایج نشان می دهد که در شدت چرای متوسط پوشش تاجی گیاهان به طور میانگین 23 درصد کاهش و در شدت چرای شدید 58 درصد کاهش پوشش تاجی نسبت به چرای با شدت کم اتفاق افتاده است مناطق نیمه خشک به افزایش شدت چرا مقاومت بیشتری دارد اما به چرای شدید حساس تر از مناطق خشک می باشد و تغییرات معنی داری در کاهش پوشش نشان می دهد. همچنین چرای دام بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک اثر معنی داری دارد. نتایج نشان می دهد با افزایش شدت چرا درصد نیتروژن و ماده الی خاک کاهش می یابد، این کاهش در مناطق خشک درشدت چرای متوسط هم دیده می شود اما تغییرات فسفر و پتاسیم با توجه به ویژگی های مناطق مختلف و شدت چرا متفاوت می باشد این تغییرات ممکن است به صورت افزایش، کاهش و یا عدم تفاوت معنی دار در اثر افزایش شدت چرا نمایان شود. عمدتا در مناطق نیمه خشک کاهش این عناصر در اثر فشار چرا بعلت افزایش آبشویی دیده می شوداما در مناطق خشک بعلت تجمع فضولات بیشتر در سطح خاک افزایش این عناصر دیده می شود. بنابراین پیشنهاد می گردد تعیین ظرفیت مرتع در مناطق خشک به شکل محافظه کارانه باشد.

شدت چرا، پوشش گیاهی، خصوصیات خاک، خشک و نیمه خشک