مرضیه رئیسی نافچی - کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات هرمزگان
مجتبی صانعی - دانشیار پژوهشی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

پیش بینی آبشستگی در بستر، یکی از مسائل قابل اهمیت در هیدرولیک می باشد. هر ساله هزینه های سنگینی برای کنترل و جلوگیری از آبشستگی در پایین دست سازه های آبی صرف می شود از این رو پیش بینی ان قبل از ساخت سازه امری ضروری برای هر طرحی می باشد.گسترش این پدیده می تواند پایداری سازه را به خطر اندازد ضمن اینکه تجمع مواد فرسایش یافته با تغییر رقوم پایاب بر عملکرد خروجی سازه تاثیر می گذارد. در تحقیق حاضر به بررسی آزمایشگاهی اثر عمق پایاب بر پروفیل طولی آبشستگی با پارامترهای هیدرولیکی و هندسی جریان پرداخته شده است. با شبیه سازی فیزیکی پروفیل حفره ابشستگی وتپه ایجاد شده پایین دست حفره در زمان های مختلف ثبت شد مطابق با نتایج به دست آمده با مقایسه شکل های به دست امده با مقایسه شکل های به دست آمده از تاثیر عمق پایاب می توان گفت با افزایش عمق پایاب آبشستگی افزایش می یابد. ولی اگر عمق پایاب خیلی زیاد شودروند آبشستگی کاهش پیدا میکند و در عمق های بسیار کم آبشستگی در ابتدا زیاد ولی پس از طی زمانی آبشستگی کند وفقط تپه ایجاد شده به جلو حرکت داده می شود واین بین معنی است که عمق پایاب اثر دوگانه ای برابعاد پروفیل آبشستگی دارد. بدین صورت که برای عمق پایاب یک مقدار حدی وجود دارد که درمقادیر عمق پایاب بالاتر از این مقدار حدی با افزایش عمق پایاب ابعاد پروفیل آبشستگی کاهش می یابد.

آبشتگی، عمق پایاب، مدل آزمایشگاهی