علی رحیمی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، ایران
اعظم السادات مرادی - کارشناس حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد
جمشید عبدی پور - کارشناس حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد

متابولت های ثانویه اثر بسیار مهمی در برقراری ارتباط بین گیاهان و محیط اطرافشان دارند. این ترکیب ها نقش مهمی در واکنش گیاه نسبت به تنش های محیطی نیز دارند و در شرایط تنش برخی از این ترکیب ها به میزان قابل توجهی در گیاه افزایش پیدا می کنند. با توجه به نقش دفاعی متابولیت های ثانویه، تاثیر استرس های محیطی بر تولید این موارد تصویر پیچیده و پرابهامی پیش روی ما می گذارد. تحت شرایط تنش تولید برخی از این ترکیب ها تا چندین برابر افزایش می یابد، در موارد زیادی نیز کاهش میزان متابولیت های ثانویه در شرایط تنش دیده می شود.کمبود آب مهم ترین عامل محدود کننده عملکرد محصولات کشاورزی در ایران است. در چند ساله اخیر، اثرات کمبود آب در بخش های مختلف شرب، صنعت و کشاورزی به وضوح دیده می شود و حتی به یک تهدید امنیتی نزدیک شده است. در اکوسیستم های طبیعی نوعی همزیستی میان ریشه گیاه وقارچ به دوام گیاه در برابر خشکی کمک نموده است.قارچ های مایکوریزا به عنوان ادامه سیستم ریشه ای گیاه، آب و عناصر غذایی را از خاک چذب و در اختیار گیاه قرار می دهند و این امر باعث بهبود کارایی مصرف آب، ریشه ای گیاه ،آب و عناصر غذایی را ازخاک جذب و در اختیار گیاه قرار می دهند و این امر باعث بهبود کارایی مصرف آب، بهبود تغذیه معدنی گیاه و نیز کاهش اثرات تنش کمبود آب می شود. دو گونه قارچ Glomus macrocarpum و Glomus fasciculatum میزان فسفر، منگنز و آهن را دراندام هوایی گیاه دارویی درمنه افزایش و با توسعه شاخ و برگ سبب افزایش اسانس و عملکرد ماده خشک در این گیاه گشته و بازده مصرف آب را در شرایط تنش بهبود بخشید. همزیست شدن ریشه گیاه دارویی نعناع با قارچ مایکوریزا، میزان اسانس در این گیاه را در شرایط تنش خشکی دو برابر کرد و عملکرد زیستی به میزان قابل توجهی افزایش یافت.

متابولیت های ثانویه، کمبودآب، قارچ های مایکوریزا، همزیستی