بررسی تأثیر مواد روان گردان در ارتکاب جرم

در قانون مجازات عمومی ۱۳۰۴ ، مقرر خاصی در مورد ارتکاب قتل و یا به طور کلی جرم درحال مستی دیده نمی شود. تنها مقرره ای که می شد در زمان حاکمیت این قانون در مورد جرم در حال مستی بدان استناد جست، ماده ۴۰ آن بود که با شناسایی « جنون » و « اختلال دماغی » به عنوان « موانع مجازات » مقرر می داشت: « کسی که در حال ارتکاب جرم مجنون بوده یا اختلال دماغی داشته باشد مجرم محسوب نمی شود و مجازات نخواهد داشت... » به هر حال قانون گذار به صراحت، مستی را رافع مسئولیت جرم ارتکابی در حال آن نداسته بود و به همین جهت بود که دیوان عالی کشور در آرایی اصراری نظر داده بود که : « فقدان اراده متهم از جهت مستی موجب معافیت از کیفر نیست » برای اولین بار ماده ۳۷ قانون مجازات عمومی ۱۳۵۲ به موضوع ارتکاب جرم در حال مستی پرداخت: ماده ۳۷ مستی حاصل بر اثر استعمال اختیاری مواد الکلی و مخدر یا نظایر آنها به طور کلی رافع مسئولیت جزایی نیست و اگر ثابت شود استعمال مواد مذکور به منظور ارتکاب جرم بوده، مرتکب به حداکثر مجازات محکوم می گر دد. تبصره. هر گاه استعمال مواد مذکور به منظور ارتکاب جرم نبوده و موجب اختلال تام یا نسبی شعور یا قوه تمیز یا اراده مرتکب در حین ارتکاب جرم شده باشد، دادگاه حسب مورد و اقتضای اوضاع و احوال می تواند مجازات را درمورد اختلال تام تا دو درجه و در مورد اختلال نسبی یک درجه تخفیف دهد بدون اینکه از حداقل مجازات جنحه ای کم تر باشد مگر اینکه در قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد. ماده فوق نشانگر آن است که قانون گذار بین مستی تعمدی و غیرتعمدی تفاوتو گذارده است، مستی تعمدی را به هیچ وجه رافع مسئولیت نسبت به جرایم ارتکابی در حین آن ندانسته، تنها در صورتی که مستی به قصد ارتکاب جرم نباشد و باعث اختلال تام یا نسبی شعور یا قوه تمیز یا اراده مرتکب در حین ارتکاب جرم شده باشد، مستی، می تواند باعث تخفیف مجازات و نه مانع آن شود. حکم جرایم ارتکابی در حال مسی غیرتعمدی در ماده ۳۸ بیان شده بود. مطابق این ماده چنناچه مستی تعمدی نباشد به این معنا که شخص یا بر اثر اجبار و تهدید (متن ماده ۳۸ ) و یا براثر اشتباه در خاصیت یا نوع این مواد (تبصره ماده ۳۸ )مبادرت به استعمال مواد الکلی نماید، اگر در نتیجه به اختلال تام قوه تمیز یا اراده دچار شود، مجرم محسوب نخواهد شد ولی اگر به اختلال نسبی شعور یا قوه تمیز یا اراده دچار باشد، ازتخفیف مجازات برخوردار می گردد.

Keywords:

مواد , روان گردان , جرم , قانون