مسلم حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه زابل
سیدمحسن موسی نیک - دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل
نوشین میر - استادیار گروه شیمی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه زابل

به منظور کاهش آلودگی آبهای سطحی و زیر زمینی و در جهت کمینه سازی خطر بروز بیماریهای ناشی از نیترات ها در آب هایسطحی، زیر سطحی و آشامیدنی، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکراردر سال زراعی 93 در مرکزتحقیقات شهر همدان به اجرا در آمد. تیمار های مورد آزمایش شامل 4 کود نیتروژن دار (3 نوع کود نانو زئولیت عامدار شده بانیتروژن با سه نوع سورفکتانت و لیگاند مختلف برای سهولت بیشتر از (X(1)(4 و (X(2)(5) و (X(3)(6 استفاده می شود) و کود اوره (کود رایج دربخش کشاورزی) و همچنین 2 رقم لوبیا شامل لوبیا قرمز (.phaseolus vulgarize L) و لوبیا چشم بلبلی (.Vigna unguiculata L) در سه تکرار صورت گرفت. نتایج نشان داد که کاربرد نانو کودهای زئولیت عاملدار شده بشدت باعث کاهش آبشویی نیترات ازواحدهای آزمایشی (گلدان ها) شدند. بااین وجود در بین 3 نوع کود ساخته شده کود نانو زئولیت (X(1 با 61 درصدکاهش آبشویی نیتراتنسبت به کود اوره کمترین آبشویی نیترات را به خود اختصاص داد. اگرچه کودهای X1 و X2 آبشویی نیترات را نسبت به کود اورهکاهش دادند اما توانایی بسزایی در قرار دادن نیتروژن در اختیار گیاه را نسبت به کود اوره نداشتند. باتوجه به نتایج کود زئولیت X3توانست باعث بهبود ویژگیهای رشد، عملکرد اندام هوایی و خصوصیتهای کیفی گیاه از جمله کلروفیل، پروتئین دانه، شاخصبرداشت، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی در گیاه لوبیا شود. حال آنکه در بین ارقام لوبیا، رقم لوبیای قرمز برتری محسوسی نسبتبه لوبیای چشم بلبلی از خود نشان داد. به طور کلی کاربرد نانو زئولیت های عاملدار شده نقش مفید و مؤثری در کاهش آبشویینیترات و بهبود ویژگی های رشد، عملکرد اندام هوایی و خصوصیت های کیفی گیاه لوبیا دارد.

لوبیا، آبشویی نیترات، نانو زئولیت های عامل دارشده، خصوصیات رشدی