محمدجواد شکوری - عضو هیات علمی گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران
آتوسا فلاحی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
بهشاد ریاحی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
محمدحسین بیجه کشاورزی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران

از آنجایی که دانه های گرده قدرت تحرک ندارند گرده افشانی بوسیله حشرات یا بوسیله باد و یا طرق دیگر منتقل می شود.اکثریت قریب به اتفاق گلها دارای مکانیسم هایی هستند که از پدیده خود گرده افشانی ممانعت به عمل می آورند. اما وقتی دانهگرده از گونه های همنوع دریافت می کند دانه گرده می تواند بر روی کلاله رویش کند و ناسازگاری احتمالی موجود را هم که ازرشد لوله گرده ممانعت به عمل می آورد، برطرف نماید. حشرات گرده افشان زیادی را می توان برای گرده افشانی انتخاب کردولی عمده ترین مشکل این است که بشر اطلاع کافی از نحوه پرورش و نگهداری آنها ندارد. در جلب حشرات گرده افشان علاوهبر رنگ گل عواملی مانند اندازه گل، تابش نور خورشید، رطوبت، حاصلخیزی خاک، درصد ساکاروز، گلوکز، فروکتوز و آب وترکیبات دیگر در شهد گل گیاهان باعث جلب حشرات به سمت خود جهت گرده افشانی می شوند. استفاده از این حشرات علاوهبر فوائد فوق به مواظبت زیادی احتیاج ندارند. گرده افشانی توسط سایر حشرات نسبت به زنبور عسل دارای بازده کمتری میباشد. دلایل زیادی برای برتری و موفقیت در گرده افشانی توسط زنبور عسل وجود دارد که شامل جمعیت زیاد نسبت به سایرحشرات گرده افشان، ارتفاع پرواز بیشتر از حشرات دیگر گرده افشان، وفاداری و پایبندی به یک گونه از گیاه، تاثیر سموم حشرهکش نسبت به سایر حشرات کمتر است.