منوچهر اسکندرزاده - دانشجوی دکترای باستان شناسی دانشگاه آتاتورک ترکیه
پدرام اسماعیلی - دانشجوی کارشناسی معماری دانشگاه آزاد میاندوآب

نقش غنی و زیبای جامعه سنتی، نتیجه غنا زیبایی تار و پود معنوی آن است چه طرح ها و نقش های کلی را به هم پیوند می دهد. اصول معنوی حاکم بر معماری سنتی ایران، ریشه های عمیقی در فرهنگ و اندیشه های این مرزوبوم داراست. برخورد و آمیزش عنصر ایرانیت و جریان های فرهنگی و هنر و اندیشه اسلامی، سیمای تازگی به هنر ایرانی بخشید. در کشور ما نیز در طول سالیان دراز الگو ساخت مساجد ایرانی، پلان ساده ی اولین مسجدی بود که در مدینه توسط پیامبر اکرم ( صو یارانش ساخته شده بود. پژوهش حاضر به بررسی قدمت و معماری مسجد تا به شهرستان میاندوآب واقع در آذربایجان غربی پرداخته است، با توجه به آثار به جای مانده از این مساجد قدمت آن مربوط به سال های 1٬200 - 1٬210 ه ق می باشد. این بنا به دستور حکمران مراغه احمدخان بیگلربیگی ساخته شده است. ساختار کلی مسجد همانند بسیاری از بناهای مناطق آذربایجان از سطح خود ارتفاعی پایین برخوردار بوده و همچنین ساختار معماری بنا متشکل از نه گنبد می باشد. ضمناً تزیینات به کاررفته در این گنبد ها عمدتاً از آجر بوده است. از خصوصیات دیگر این مسجد وجود طاق های فراوان و نیز داشتن ویژگی مذهبی، فرهنگی و سیاسی مانند دیگر بناها موضوع خوبی برای شناخت هرچه بهتر معماری منطقه می شود. نتایج تحقیق حاکی از آنست که سبک استفاده شده برای ساخت این مسجد، از نوع سبک اصفهانی بود مانند مسجد محمد آباد جورقیه اصفهان که در دوره قاجاریه ساخته شده از دیگر موارد مهم معماری این مساجد نوع آجر چینی متفاوت یکی از گنبد ها با دیگر گنبدهای به کار رفته در بناست که بر جذابیت آن افزوده است.

آذربایجان ، مسجد طاق ، معماری ، گنبد ، طاق