اکبر پارسی - کارشناس ارشد فراوری
احمد خدادادی - دانشیار دانشکده فنی مهندسی بخش معدن از دانشگاه تربیت مدرس
محمدرضا خالصی - استادیار دانشکده فنی مهندسی بخش معدن از دانشگاه تربیت مدرس

پوشش داخلی لوله های شیشه ای لامپ های فلورسنت کم مصرف دارای پودر فلورسنت می باشد که حاوی عناصر نادر خاکی ازجمله ایتریم و یوروپیوم است عناصر نادر خاکی جز 20 ماده خام باارزش دنیا محسوب می شوند که در صنایع با فناوری پیشرفته بکار می روند.. از طرف دیگر لامپ های فلورسنت حاوی مقادیری ماده سمی جیوه می باشند که برای جلوگیری از ورود جیوه به محیط زیست بازیافت این نوع لامپ ها را الزام آور می کند. با توجه به کاربرد مشترک ایتریم و یوروپیوم در صنایع، هدف این پژوهش جدا کردن هم زمان این دو عنصر از پودر فلورسنت بود. پودر فلورسنت از کارخانه افروغ مشهد تهیه شد و بعد از جدایش جیوه لیچینگ اسیدی توسط اسیدکلریدریک روی آن صورت گرفت. شرایط بهینه بازیافت ایتریم و یوروپیوم در زمان لیچینگ 30 دقیقه، دمای حداقل 60 درجه، غلظت اسید 2.3 مول در لیتر و حداکثر میزان نسبت جامد به مایع 15 گرم در لیتر به دست آمد. با تغییر محیط از اسیدی به قلیایی ژل هیدروکسید حاصل شد که با شستشوی آن عیار عناصر هدف بالابرده شد؛ و درنهایت توسط اسید اگزالیک ایتریم و یوروپیوم به صورت اگزالات بازیافت گردید. نتایج حاصل نشان داد که حدود 98% کنسانتره حاصل شامل مجموع ایتریم و یورپیوم می باشد. و در باطله میزان دو عنصر نادر خاکی دیگر سریم و تربیوم به حدود مجموع 30 درصد رسیده است؛ که این باعث ارزشمند شدن باطله گردیده است. همچنین مشخص شد شستشوی ژل باعث افزایش حدود 8% در میزان عیار ایتریم و یورپیوم در کنسانتره گردیده است

لامپ های فلورسنت، پودر تری باند، فسفر قرمز، ایتریم و یوروپیوم، لیچینگ