سعید لیل آبادی - کارشناس ارشد مهندسی ترافیک و برنامه ریزی حمل و نقل. دانشگاه علوم و تحقیقات تهران
افشین شریعت مهیمنی - دانشیار، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران

مقاله حاضر با هدف بررسی رفتارهای خطرزای رانندگان ایرانی و تعیین نوع رفتار خطرزا بر اساسمقیاس سنجش ارائه شده در پرسشنامه رفتار رانندگی (DBQ) همچنین مقایسه کلی (بر اساس میانگین امتیازات (DBQ) نتایج با مطالعه فرم با ساختار مشابه در سایر کشورها ارائه شده است. به منظور برداشت رفتار، روش پرسشنامه ای (گزارش فردی رفتار یا خود اظهاری) برای 121 رانندهتهرانی مورد استفاده قرار گرفت. با استفاده از پرسشنامه DBQ که به وفور در مطالعات رفتار رانندگی استفاده شده و از سطح اطمینان بالایی برخوردار است، انواع رفتار خطرزای رانندگان (تخلفات عمدی،تخلفات غیر عمدی، و خطاها) برداشت شده و امتیاز هر کدام بدست آمد. تحلیل عاملی DBQ با توجه به پاسخ های نمونه مورد مطالعه، رفتارهای خطرزای رانندگان ایرانی را در دو عامل خطاها (رفتارهایناخود آگاه ناشی از ضعف ادراک راننده در مواجهه با موقعیت خاص) و تخلفات (رفتارهای خطرزایعمدی ناشی از عدم آگاهی راننده از میزان خطر پیش رو و یا با هدف خاصی از رفتار پرخاشگرانه) مشخص نمود. ضرایب قابلیت اطمینان (آلفا) برای مولفه های خطاها و تخلفات به ترتیب 0/831 و 0/64 محاسبه شد. همچنین برای کل ساختار ضریب آلفا برابر 0/776 بدست آمد. با توجه به مقایسه ی نمرات میانگین، رفتار رانندگی نمونه مورد مطالعه در مواجهه با موقعیت های گوناگون ترافیکینمونه مورد بررسی در ایران در زمینه خطاهای رانندگی ناایمن تر از اکثر کشورهای مورد مقایسه است.همچنین با توجه به آزمون برابری میانگین ها، میزان تخلفات رانندگی در مردان ایرانی بیش از زنانمشاهده شد و در مقیاس خطاهای رانندگی تفاوت معناداری در میان مردان و زنان راننده بدست نیامد.

رفتار راننده DBQ، تحلیل عاملی، مقایسه بین فرهنگی