عباس بابازاده - استادیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تهران
آروین هوشمند - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گرایش راه و ترابری، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تهران

شلوغی شبکه های حمل ونقل هزینه های بسیار زیادی به ساکنین شهرها تحمیل می کند. اتلاف زمانمفید افراد در ترافیک های سنگین، اتلاف سوخت و افزایش آلودگی های زیست محیطی از آن جمله اند.لذا برنامه ریزان حمل ونقل با استفاده از راهکارهای مختلف سعی در کاهش شلوغی در شبکه دارند.یکی از راهکارهایی که در سال های اخیر بسیار موردتوجه کارشناسان قرارگرفته است، قیمت گذاریشبکه و یا همان دریافت عوارض از استفاده کنندگان از شبکه است. در میان سیاست های مختلفقیمت گذاری، سیاست قیمت گذاری محدوده های ترافیکی در مرکز شهرها، می تواند شلوغی نواحیمرکزی را کاهش دهد بدون آن که بر شلوغی کل شهر تأثیر منفی داشته باشد. در این مقاله یکالگوریتم ابتکاری مبتنی بر بهینه سازی گروه ذرات (PSO) برای حل مسئله پیشنهاد و برای شبکه تهران آزمایش می شود. نتایج اجرای الگوریتم برای این شبکه نشان می دهد که قیمت گذاری محدوده ترافیکی تهران (با فرض عدم وجود طرح زوج و فرد) می تواند سرعت وسایل نقلیه داخل محدوده را حدود 0/2 کیلومتر بر ساعت افزایش می دهد بدون آنکه سرعت کل شبکه کاهش یابد. کل عوارض دریافتی از وسایل نقلیه در این حالت معادل 577 ساعت است.

قیمت گذاری شبکه حمل ونقل، قیمت گذاری محدوده ترافیکی، الگوریتم بهینه سازی گروه ذرات