تورج جلیلی - دانشجوی دوره دکترای مهندسی معماری
نجمه کمال - دانشجوی دوره کارشناسی ارشد معماری -دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر

سه واژه مرسوم در مطالعات مربوط به قوم های مختلف جهان ما فرهنگ و سنت و هویت هستند. این سه مفهوم چنان در زندگی روزمره و در رسانه های ما به صورت وسیع و گسترده به کارمی روند گویی از بداهتی بی نظیر برخوردارهستند و هیچگونه چون و چرایی در مورد معنا و تعریف آنها وجود ندارد. در این مقاله با روش توصیفی و تشریحی-تحلیلی سعی می کنیم به معناهای مختلف این سه مفهوم و همچنین نسبتی که میان این واژه ها و رابطه متقابل آنها با ساختار و چیدمان فضاهای خانه های مسکونی وجود دارد مورد بررسی قرار دهیم. هویت معماری را می توان از دو جنبه نگاه کرد، یکی عملکرد آن و دیگری وجه وجودی از جمله فرهنگ و سنت واجتماع ، مذهب و تاریخ و .....که در این مقاله به نقش این عوامل در شکل گیری فضای مسکونی پرداخته می شود،خانه فضایی است مرتبط که آدمی از دیرباز بطور روزمره از آن تاثیر گرفته و بر آن تاثیر می گذارد. احداث خانه پدیده ای فرهنگی محسوب شده و شکل وسازمان فضایی آن به شدت تحت تاثیر فرهنگی است که به آن تعلق دارد . از طرفی دیگر با بررسی آموزه های دینی وآیینی در ارتباط با ویژگی های خانه مطلوب با مقولاتی مانند توصیه به داشتن حریم خانه، پرهیز از اشراف متقابل، نور در خانه، پرهیز از بیهودگی، ایجاد آرامش، امنیت، سکون و ... مواجه می شویم. هدف از تدوین این مقاله شناخت مفهوم این سه واژه در شکل گیری روابط فضایی خانه های سنتی ایران و تطبیق آن با خانه های سنتی ژاپن می باشد.که درمباحث این مقاله به آن بطور کامل می پردازیم. نتایج نیز بیانگر آن است که در الگوهای طراحی معماری مسکن علاوه بر جنبه سرپناه بودن خانه به عنوان نقش اصلی آن، جنبه والای خانه که ایجاد محیطی مطلوب برای زندگی براساس فرهنگ است و هویت ملی دارای مؤلفه های و ابعادی مانند مراسمات ،آداب و رسوم ونمادهای ملی و اسطوره ها و همچنین ارزشها و هنجارهای ملی می باشد، که کشور ایران از این امر مستثنا نیست و به عنوان یک اصل در ابعاد زندگی اجتماعی و خانوادگی ، فردی بکار گرفته شده است.

خانه، ایران ، ژاپن ، هویت ، فرهنگ ، سنت