سیدمهدی حجتی - دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی، ایران

تجربه نظام عدالت کیفری سنتی و اعمال ضمانت اجراهای قهری صرف ثابت کرد که امنیت فردی و اجتماعی در قبال افراد بزهکار، صرفاً از طریق جرم انگاری و وضع پاسخهای قهرآمیز محقق نمی شود بلکه برای حصول نتایج مطلوب از یک نظام عدالت کیفری کارآمد، ضروری است که شهروندان نیز در جریان دادرسی های کیفری شرکت داده شوند. بر همین مبنا و به موازات توسعه مداخله شهروندان در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی و ... به تدریج حضور و مشارکت مردم به عرصه امور قضایی نیز توسعه پیدا کرد. در حکومتهای مردم سالار حاکمیت، نقش غیرقابل انکاری را برای شهروندان در جریان دادرسی های قضایی قائل است و این نقش، حتی به مرحله پیش از وقوع جرم و پیشگیری از آن نیز توسعه می یابد. قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392، نسبت به قوانین گذشته ایران در عرصه دادرسی کیفری، توجه بیشتر و قابل توجهی به جایگاه سیاست جنایی مشارکتی در فرایند رسیدگی های کیفری به خرج داده و از این حیث بعنوان قانونی نمونه در عرصه داخلی قابل معرفی و مطالعه است که در این مقاله به بررسی جایگاه سیاست جنایی مشارکتی در قانون جدید آیین دادرسی کیفری و بررسی میزان امکان موفقیت آن در عمل و اجرا می پردازیم.

سیاست جنائی، سیاست جنائی مشارکتی، آئین دادرسی کیفری، مشارکت شهروندان، فرایند کیفری