محمدعلی ایمانی - فوق MBAفوق لیسانس شهرسازی لیسانس استاد تمام وقت دانشگاه علمی کاربردی استان کرمان مهندس عمران
یحیی کاظمی - مهندس عمران و کارشناس حقوق قضایی

بحث فضای شهری، از دغدغه های بسیار پر جاذبه ای در حیطه شهر سازی است که بسیاری از اندیشمندان این رشته را به سوی خود جذب نموده و توجه آنان را به خود معطوف داشته است. در طول تاریخ، همواره تصور بشر و به تبع آن تعریف وی از فضا و فضای شهری دچار تغییرات شگرفی گشته است. شهرسازی و شهرنشینی یکی از پدیده های کهن تمدن بشری است که سابقه ای چند هزار ساله دارد. تاریخ نشان می دهد که با شکل گیری تمدن های گوناگون بشری پدیده شهر سازی نیز شکل گرفته و به جمعیت متمرکز، معنی و مفهومی ویژه داده است .امروزه اساساً فضای شهری بعدی اجتماعی از تعریف فضای صرف شناخته می شود؛ هرچند هنوز هم عمده شناخت، تحلیل و طراحی فضا در شهر ها بیشتر با تاکید بر جنبه های زیبایی شناختی و با تکیه بر نظریات فرمالیستی[1] صورت می پذیرد و به محتوا کمتر توجه می شود. درهمه کلان شهرهای دنیا چهره های بی روح و ماشینی بسیاری از مردم که صبح ها همانند ماشین های کوکی به سر کار خود می روند و عصرها همانند باطری های دشارژ شده، بی رمق و ناتوان به خانه باز می گردند، قابل رویت است. اما با این وجود آیا می توان برای این معضل بزرگ یعنی خمودگی، افسردگی و دل مردگی شهرنشینان چاره اندیشید؟دراین مقاله سعی بر آن است تا با مراجعه به آراء و نظریات اندیشمندان، چارچوب نظری فضا و فضای شهری با تاکید بر جنبه های اجتماعی و فرهنگی آن ارائه شود و از سویی دیگر با ارائه این چارچوب نظری، تعریف فضای شهری توسعه یافته وارزشهای عمومی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی فضای شهری از دیدگاه های صرف زیباشناختی مبتنی بر فرمالیسم خارج شده نیروهای محتوایی را که تداوم بخش زندگی و پویایی فضای شهری هستند در بر گیرند؛ نیروهایی که به سبب جنبش های اجتماعی جامعه به خلق فضای شهری منجر می شوند. بنابراین، فضای شهری نه فقط با فرم بلکه با محتوا تعریف می گردد.

فضا، فضای شهری، اندیشه اجتماعی، جامعه، فرهنگ زیبا سازی به سبک اسلام