هاله روشنی نژاد - دانشجوی کارشناسی معماری
پریسا روشنی نژاد - کارشناس ارشد فیزیک

نور نشانی از حرکت به سمت حقیقت است که حالت فیزیکی و مادی ندارد و اصلی ترین عامل کیفیت، پویایی و سرزندگی فضا هم از نظر مفاهیم کیفی و سمبلیک و هم از نظر کارکرد عملی در معماری اسلامی به شمار میرود. استفاده از نور در کنار عواملی چون اقلیم و موقعیت قرارگیری بنا مطرح می گردد و جایگاه ویژه ای در میان عناصر تشکیل دهنده فضا دارد. در طراحی معماری، سعی می شود از شرایط اقلیمی، بخصوص نور طبیعی روز،بهترین استفاده ممکن به عمل آید و از نور مصنوعی به عنوان مکمل در ساعات دیگر شبانه روز استفاده شود. اما متاسفانه در معماری معاصر به دلیل استفاده از عناصری همچون سطوح شیشه ای گسترده، نور مستقیم وارد فضاشده که برای مقابله با نور مزاحم موانعی به کار می رود که بعضا موجب حذف نور مفید نیز می گردد. از آن سو برای جبران این کمبود, ناگزیر از نور مصنوعی استفاده می شود که این امر علاوه بر محروم نمودن ساکنین از مزایای نور طبیعی، مصرف زیاد انرژی را نیز به همراه دارد. این در صورتی است که در معماری اسلامی سعی میشد تا با بهره گیری از عناصری نظیر ارسی، روزن، پاچنگ و ... نور تعدیل شده یه فضای داخل هدایت تا علاوه بر زینت بخشی به نمای ساختمان نور طبیعی متناسب وارد فضا گردد. در این مقاله به بررسی عناصر نورپردازی در معماری اسلامی و معاصر سازی آن پرداخته شده که شیوه تهیه آن به صورت کتابخانه ای می باشد

معماری اسلامی، نور، شرایط اقلیمی، نورپردازی