خوشه های علم و فناوری نمادی فراتر از پارکهای فناوری

از نیمه دوم قرن بیستم تا کنون الگوهای متفاوتی از مدلهای رشد و توسعه صنعتی در جهان تجربه گردیده است . تجارب موفق ایتالیا در شکل دهی به خوشه هایصنعتی و سپس تجارب موفق بسیاری از کشورها در پذیرش و بکار گیری این الگو در جهان، همگرایی بنگاههای کوچک و متوسط مقیاس SMEs ، نهادهای عمومی و دولتی و بخشهای خدمات دهنده پشتیبان را در محدوده جغرافیایی خاصی امکان پذیر نمود . نظریه خوشه های صنعتی پورتر در دهه 1990 و تداوم ادبیات مربوطه توسط سایرین پشتیبانی نظریه مربوطه را به گونه مناسبی بوجود آورده است . خوشه های علم و فناوری نوع پیشرفته و بازنگری شده از خوشه های صنعتی است . در خوشه های علم و فناوری دانشگاهها، سرمایه های مخاطره پذیر ، SMEs ها، بخشهایی از بنگاههای بزرگ بین المللی و پیشرو، R & D بنگاههای با فناوری برتر، پارکهای فناوری، سرمایه انسانی ماهر و نیمه ماهر، و نهادهای عمومی با یکدیگر مرتبط شده در فضای جغرافیایی مشخصی از منطقه محدوده های قانونی و خدماتی شهرهای بزرگ و مزیت دار در زمینه کالاها و خدمات با فناوری برتر، قرار میگیرند . ارتباطات عمودی و افقی برقرار شده بین این عناصر، فرایند رقابت پذیری و بهره برداری از صرفه های اقتصادی ناشی از مقیاس، تنوع و تجمع محلی و شهری را امکان پذیر مینماید . تجربه کشور های متفاوت در خصوص خوشه های علم و فناوری نشان از یک انتخاب استراتژیک با عزم جدی دولتها برای شکل دهی و بهره برداری از این نوع از خوشه بندی را نشان میدهد . پدر خوشه های علم و فناوری خوشه سیلیکون ولی (Silicon Valley) در امریکا است . خوشه های علم و فناوری بنگلور هند، اینکهون کره، ژانگوانکون چین، هیسنچائو تایوان، ابر کریدور چندرسانه ای مالزی، پار ک تکنولوژی استرالیا، پارک نرم افزاری تایلند، همگی تجارب متفاوت کشور های جهان را در این خصوص نشان میدهند . این مطالعه به دنبال بیان ادبیات نظری خوشه های صنعتی و فناوری، الزامات خوشه های علم و فناوری را با تمر کز بر همکاری دولت، دانشگاه و صنعت، مورد بررسی و مداقه علمی قرار خواهد داد . به نظر میرسد نتایج این مقاله بتواند در نگاه منطقی تر و کارشناسانه تر دست اندر کاران برنامه های توسعه ملی و صنعتی موثر واقع گردد .

Keywords:

خوشه صنعتی , خوشه علم و فناوری , صرفه های اقتصادی ناشی از تجمع