بررسی نشانگرهای گفتمانی در سور مکی و مدنی قرآن کریم از دیدگاه زبان شناسی متن

در زبان عربی به دلیل نداشتن یک سیستم نقطه گذاری منظم به نشانگرهای صریح گفتمانی توجه زیادی شده است که در سطوح مختلف نقش های متفاوت سبکی، معنایی و نحوی ایفا می کنند. این در حالی است که ماهیت چند نقشی برخی ابزار انسجامی می تواند منجر به تقسیر بیش از یک نقش در یک متن شود. از این رو، توجه به علائم صوری و محتوایی و نیز تفاوت لحن در ایات قرآن می تواند به تشخیص سوره های مکی از مدنی و رفع شبهات در این زمینه کمک کند. مطالعه حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی نشانگرهای انسجامی در چهارچوب زبان شناسی متن و بر اساس تقسیم بندی وینتر(جیمز،۱۹۸۱)، در سطح بین و درون جمله در خلال آیات برخی سور مکی و مدنی قرآن کریم می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد عناصر پیوندی و، ف،ثم،الا و اذا بیشترین فراوانی را در هر دو گروه سور مدنی و مکی داشته و با بسامد وقوع بیشتر در سور مدنی به کار گرفته شده اند. عناصر گفتمانی پیوندی مورد بررسی در سور مکی و مدنی مطالعه شده غالباً در جایگاه های آغازی و میانی واقع شده اند که در مورد سور مکی بیشتر جایگا آغازی، و در سور مدنی بیشتر جایگاه میانی را اشغال کرده اند، که این مسأله با توجه به طول آیات مدنی در مقایسه با آیات مکی قابل توجیه است.

Keywords:

زبان شناسی متن , نشانگر گفتمانی , سور مکی و مدنی