اسحاق آسوده - دکترای کلام، گرایش فلسفه دین و مسائل کلامی جدید، استادیار دانشگاه جهرم

موضع دین مبین اسلام درباره همسایه، اخلاق و آداب همسایه داری، قابل تامل است. قرآن کریم در آیه 36 سوره نساء حق همسایه را در امتداد حق بندگی، والدین، ارحام و ایتام یادآور می شود. پاره ای از روایات حرمت همسایه را هم طراز حرمت مادر معرفی نموده و برخی آمرزش انسان را در گرو رضایت همسایه دانسته و بعضی دیگر رعایت حقوق همسایه را از علامات شیعه قلمداد می کنند. از منظر ائمه هدی اخلاق همسایه داری صرفا آزار نرساندن بدانها نیست، بلکه رفتار خوب و نیک با همسایه، بعلاوه صبر پیشه کردن در برابر اذیت های آنان هم از آداب معاشرت با همسایه است. تاثیر و تاثرات همسایه به حدی است که تعدادی از احادیث، گزینش محل سکونت و خرید خانه را، متوقف بر انتخاب همسایه شایسته می دانند. به نظر می رسد گستره مفهومی همسایه امروزه بر اثر زندگی در مجتمع های مسکونی و آپارتمانی وسیع تر شده و بایسته های اخلاقی متفاوت تری را نسبت به گذشته شامل می شود و رعایت دستورات و هنجارهای فرازمانی و فرامکانی اسلام حیاتی تر است. این نوشتار بر آن است، ضمن بررسی دیدگاه اسلام و منابع دینی در مورد همسایه، رهیافت های ارائه شده را استخراج نموده و شیوه های کاربست آن را در نظام اخلاقی دنیای مدرن و زندگی جدید تحلیل نماید.

همسایه، اسلام، آداب، اخلاق، همسایه داری