بررسی مبانی اسلامی اخلاق خانوادگی در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست 1392

اهمیت ازدواج و تشکیل خانواده و تربیت و پرورش اولاد صالح در سطحی گسترده و مهم در مجموعه آموزه های اخلاقی و قوانین و مقررات مبتنی بر شرع مقدس اسلام مورد توجه خاص و تاکید فراوان قرار گرفته است. علاوه بر خانواده های معمول متشکل از والدین و اولاد آنها، در یک جامعه توجه به فرزندانی که به هر دلیل از نعمت نگهداری و تربیت توسط والدین خویش محروم شده اند از جمله مهم ترین وظایف اجتماعی افراد آن جامعه است. در واقع این نیاز اجتماعی مستلزم توجه قانونگذار و نهادها و سازمان های اجرایی و دولتی از یک سو و توجه و آگاهی افراد جامعه از سوی دیگر است. زیرا این کودکان و نوجوانان فرزندان این مرز و بومند و در دل آموزه های دینی و فرهنگی کشور توجه و محبت و ابراز علاقه و حساسیت نسبت به سرنوشت آنها همیشه مورد تاکید و تشویق قرار گرفته است. در همین راستا با هدف قانونمندی و نظارت صحیح و فراهم ساختن زمینه پرورش این کودکان و نوجوانان در آغوش خانواده ای شایسته و مقید به اخلاق و تربیت دینی، در مجموعه قوانین و مقررات کشور این موضوع مورد توجه بوده است. تازه ترین و اصلی ترین قانون در این زمینه قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست مصوب 1392 است که ضروری است با توجه به اهمیت موضوع نسبت به بررسی و نقد آن و درک مبانی شرعی و قانونی قواعد مندرج در آن همت گماشت. در بینش اسلامی زندگی خانوادگی مبتنی بر اخلاق و حقوق است که در روابط بین اعضای آن باید رعایت گردد و شامل دو دسته مهم قواعد اخلاقی و حقوقی بین همسران و بین والدین و فرزندان است که توجه و رعایت آنها نوید بخش زندگی سعادتمند و پرورش فرزندان صالح و بالنده است. در این پژوهش به توضیح و تشریح قواعد شرعی اخلاقی بین والدین و فرزندان با هدف ارزیابی قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست مصوب 1392 پرداخته می شود. مهمترین تکالیف فرزندان نیکی به والدین و آزاد ندادن آنهاست که مصادیق آنها عبارتند از: وجوب احسان به والدین، وجوب اطاعت از والدین، سپاسگزاری و خضوع در برابر آنها و احسان به والدین پس از مرگ آنهاست. مهمترین تکلیف والدین پرورش و تربیت فرزندان است که از مصادیق آن می توان به انتخاب نام نیک، تعلیم و تربیت فرزند، رسیدگی به امور جسمانی فرزند، تعلیم دین و اخلاق به فرزند، احترام به فرزند، محبت به فرزند و تامین زندگی مناسب اشاره کرد. خانواده اساس صحت اخلاقی کودک و نوجوان را بنیان می نهد، صبر، راستگویی، احترام متقابل، مدارا با یکدیگر، محبت و مهربانی، مثبت اندیشی و امید از مهمترین قواعد اخلاقی است که خانواده مهمترین نهاد پرورش دهنده آنها در کودکان و نوجوانان است. در این پژوهش در کنار بررسی و شناخت حقوقی این قانون تلاش شده است که از منظر مبانی اسلامی اخلاق خانوادگی محتوای آن ارزیابی گردد.

Keywords:

ولایت , سرپرستی , تعلیم و تربیت فرزند , اخلاق اسلامی , خانواده , والدین , فرزندان