علی اصغر رجبی - کارشناس ارشد اداره کل HSE وزارت نفت / فوق لیسانس مهندسی شیمی از دانشگاه ص
شبنم میرسراجی - دان
سیده نجمه واعظ - دان

نیاز به پیشرفت و تکامل در طول حیات بشر، عاملی به نام ریسک را خلق می نماید. ریسک چه در نوع سوداگرانه و چه در نوع خطرناک از اجزای لاینفک حیات انسان و در بیان کلی تر از اجزای لایتفک حیات سازمانها بوده است. اما اگر بخواهیم ریسک را در رابطه با موضوعات بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) تعریف نماییم باید به سراغ ریسک های خطرناک و یا همان ریسک های آسیب رسان برویم. انچه که امروزه به نام سیستم مدیریت ریسک می شناسیم در واقع بدلیل نیاز به برخورد سیستماتیک با ریسک ها توسط سازمانها ایجاد گردیده است. اما در رابطه با مدیریت ریسک های بهداشت، ایمنی و محیط زیست در طول زمان متخصصان به این نتیجه رسیده اند که وجود یک سری زیر ساخت ها لازم و ضروریست ، یعنی مراحلی بایدد طی شوند تا بتوان از یک سیستم مدیریتی کارا در زمینه مدیریت اینگونه ریسک ها بهره مند شد. و در حقیقت اینجاست که عناصری همانند رعایت اصل یکپارچگی، تعهد مدیریت، مدیریت تغییرات، ممیزی و بازنگری های مدیریتی وغیره جایگاه خاصی در سیستم مدیریت ریسک نوین می یابند. اینها در واقع همان عناصر مورد نیاز برای تکامل سیستم مدیریت ریسک و در نهایت تبدیل شدن آن به سیستم مدیریت HSE می باشند. این مقاله ابتدا با دیدگاه سیستماتیک مدیریت ریسک را مورد بررسی قرار داده و مفاهیم کلی ریسک را در چرخه HSE بیان می دارد. سپس به معرفی سیر تکاملی سیستم مدیریت ریسک از مزان ایجاد یک ریسک تا ورود آن به چرخه HSE و در واقع رسیدن از سیستم مدیریت ریسک به سیستم مدیریت HSE می پردازد. و در نهایت مسائلی چون مدل تکاملی مدیریت ریسک، عناصر مربوطه، ارتباط وجایگاه بیمه در مدیریت ریسک های بهداشت، ایمنی و محیط زیست و نیز نقش یک سیستم کارا در بهبود مستمر و برخی نقص های سیستماتیک موجود را در مورد بحث و ارزیابی قرار می دهد.

سیستم مدیریت ریسک ، سیستم مدیریت HSE ، مدیریت و تعهد ، بهبود مستمر