مریم حقیقی خمامی - عضو هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی
نیلوفر عابدین زاده - عضو هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی
فاطمه قنبری - کارشناس پژوهشی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی

در سالهای اخیر با افزایش خسارات ناشی از وقوع زمین لغزش، بشر در صدد کاهش زیانهای آن برآمده است. از آنجا که پیشبینی زمان دقیق وقوع زمین لغزش از توان علمی انسان خارج است، بنابراین، با شناسایی مناطق مستعد و رتبه بندی آنها می توان تاحدودی از خطرات ناشی از رخداد این پدیده جلوگیری نمود. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل موثر در زمین لغزش و پهنه بندی آن در حوضه آبخیز ، با استفاده از مدل AHP و تکنیک GIS است. در این راستا، ابتدا با توجه به موقعیت زمین لغزشهای به وقوع پیوسته، مطالعات صحرایی و بررسی مطالعات صورت گرفته معیارهای موثر انتخاب گردید، سپس لایه های مربوط به هر کدام از معیارها در محیط 1GIS و با استفاده از نرم افزار ArcGIS 10,2 تهیه شد. این لایه ها شامل اطلاعات مربوط به سنگ شناسی، شیب، جهت شیب دامنه، کاربری اراضی، شبکه راهها، فاصله از گسل، ارتفاع منطقه و شبکه آبراهه هایحوضه آبخیز امامزاده ابراهیم در استان گیلان می باشد. ابتدا استاندارد سازی لایه ها با استفاده از Fuzzy logic صورت گرفت سپس با استفادهازتحلیل سلسله مراتبی 2AHP این عوامل بصورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزان تاثیر آنها است، محاسبه و در نهایت نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش با حساسیت های مختلف تهیه شد. عامل شیب با ضریب 308 / 0 و سنگ شناسی با ضریب 231 / 0 در وقوع زمین لغزش بالاترین تاثیر را داشته و باید با تاکید بیشتری جهت برنامه ریزی مدیران و سیاست گذاری های توسعه در حوضه مد نظر قرار گیرند. همچنین 39 % از مساحت حوضه دارای حساسیت کم و 2 % دارای حسایت بسیار بالا نسبت به وقوع خطر زمین لغزش می باشد.

زمین لغزش، پهنه بندی ، GIS ، تصمیم گیری چند معیاره، منطق فازی