مسعود یوسفی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد
ابراهیم صادقی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع ایران
روح الله بهرامی - کارشناس ارشد اداره کل امور عشایر فارس

در این تحقیق بمنظور بررسی امکان بهرهبرداری از گال بلوط ایرانی ناشی از زنبور Aphelonix persica ابتدا بر اساس مناطق توپوگرافی و موقعیت جغرافیایی 5 ایستگاه در 5 منطقه استان،شامل: 1 ایستگاه شلالدون واقع در حوزه شهرستان - گچساران 2 ایستگاه گردنه کل حسینک ، واقع در حوزه شهرستان بویراحمد 3 ایستگاه توت نده واقع در حوزه شهرستان دنا 4 ایستگاه چیتاب واقع در حوزه بخش چیتاب 5 ایستگاه میمند واقع در مرز شمال غربی استان مشخص گردید.سپس به طور تصادفی در هر ایستگاه 17 درخت انتخاب و اقدام به جمع آوری نمونه های گال از شاخه های اصلی وفرعی درختان بلوط گردید. جهت تهیه نقشه پراکنش و تعیین تراکم گال ، اقدام به شمارش گال های موجود بر روی شاخه های اصلی در 4 جهت جغرافیایی و درقسمت بالا و میانی و پایین تاج درختان بلوط گردید سپس با تلفیق اطلاعات جمع آوری شده از Gps و مختصات جغرافیایی و انتقال داده ها وبه کمک نرم افزار Autocad و Gis نقشه پراکنش گال تهیه گردید. نتایج حاصل از مشاهدات و بررسی های شاخه و تاج درختان نشان می دهد که: شرایط اقلیمی)دما و میزان بارش( ، ارتفاع از سطح دریا ، جهت جغرافیایی و فرم ظاهری و شادابی درختان وتعداد وفعالیت حشره مولد گال و قابلیت و ظرفیتگال پذیری درختان بلوط ازمهمترین عوامل موثر در تراکم و پراکنش گال می باشد. مقدار تراکم محاسبه شده در ایستگاههای مختلف نشان می دهد که تراکم و تعداد گال در مناطق گرمسیری و سردسیری بسته به شرایط اقلیمی و نحوه فعالیت حشره گالزا متفاوت می باشد به گونه ای که طی آمار برداری سال 1388 لغایت 1371 در ایستگاههای مورد مطالعه شامل ایستگاههای توت نده و چیتاب واقع در مناطق سردسیری بترتیب با حداکثر تراکم 1714 و 1752 گال( تا ایستگاههای کم تراکم نظیر ایستگاه کل حسینک و شلالدون بترتیب با مقدار تراکم 529 تا 878 گال متغیر است. کاهشبارندگی و خشکسالی،افزایش ارتفاع از سطح دریا در نتیچه کاهش دما همچنین افزایش شدت وزش باد به دلیل کاهش فعالیت زنبور مولد گال و تغییر فرم رویشی درختان تاثیر چشمگیری در کاهش تراکم و پراکنش گال دارند.از طرفی ارتفاع و قطر درختان تاثیر زیادی در تراکم و پراکنش گال ندارند اما گسترش تاج و شاخه ها همچنین بخش میانی تاج درختان بدلیل گسترش سطح فعالیت زنبور مولد گال باعث افزایش تراکم و پراکنش گال می گردد.

گال ساقه، بلوط ایرانی، محصولات فرعی ، تراکم و پراکنش ، تانن