رامین مرادی - استادیار جامعه شناسی دانشگاه یاسوج

می توان در باب توسعه از دو رویه آن سخن گفت. یکی در مقام روزنه ای امید آفرین که رو به جهان سوم گشوده شده و نوید آینده ای روشن و با شکوه را می دهد و دیگر آنکه توسعه را آغازی بر پایان برخی روابط، سنت ها، صمیمیت ها، و... روایت کنیم. در این تحقیق به بررسی زندگی گروهی از مردم پرداخته ایم که در نتیجه اجرای پروژه های توسعه، تغییرات فرهنگی و اجتماعی زیادی را تجربه کرده اند و به عبارتی زیست جهان آنها دستخوش تغییر بنیادی شده است. این افراد حاشیه نشینان سد کارون 3 هستند که مجبور به مهاجرت و جابجایی شده اند. بررسی چنین تغییراتی در قالب رویکردی پدیدارشناسانه صورت گرفته است. توضیح اینکه در رویکرد پدیدارشناسانه، هدف، پی بردن به کنه برخی پدیده ها بر مبنای تجربه زیسته گروهیست که آن پدیده را درک کرده اند. نتایج نشان می دهد پس از جابجایی، روند تغییرات به گونه ای بود که همه اشکال مناسبات اجتماعی این گروه از مردم دستخوش تغییر اساسی شده است. با از بین رفتن دانش، مهارت و منابع، شکل زندگی اقتصادی آنها تغییر کرد. روابط عمدتاً مبتنی بر پول و با واسطه آن شکل گرفتند؛ همسایگی تغییرات گسترده ای را از سر گذراند؛ با فروپاشی فشارهای اجتماعی سابق، برخی امکانهای جدید فراروی زنان و جوانان قرار گرفت؛ قدرت حضوری آشکارتر و پررنگ تر در زندگی این مردمان یافت؛ بروکراسی جزئی جدایی ناپذیر از زندگیشان گشت؛ و پدرسالاری ریشه هایش سست و لرزان شد که خود تبعاتی برای کانون خانواده به دنبال داشته است.

توسعه، مناسبات اجتماعی، زیست جهان، تغییر اجتماعی