توسعه اقتصادی ایران و ژاپن در قرون اخیر

این مقاله به بررسی توسعه اقتصادی در دو کشور ایران و ژاپن در قرون اخیر می پردازد. در این مقاله سعی می شود؛ اقدامات نوسازانه دو کشور ایران و ژاپن جهت توسعه اقتصادی با هدایت و اصلاحات از بالا توسط نخبگان به عبارت دیگر نیروهای قدرتمند مورد بررسی قرار گیرد. دو کشور ایران و ژاپن با توجه به شناخت از توسعه اقتصادی غرب و برتری غرب در زمینه اقتصادی نسبت به خودشان، سعی به موازنه پیدا کردن با غرب برآمدند. اقدامات نوسازانه غرب با انقلاب میجی شروع شد. امپراطور به همراه نیروهای قدرتمند ژاپن با اصلاحات و نوسازی در زمینه ارضی و مالی منابع لازم جهت رشد و توسعه صنعتی فراهم کردند و با شکل گیری صنایع سبک و سنگین نقش اساسی در توسعه اقتصادی ژاپن داشتند. تلاشهای نوسازانه در ایران در دوره قاجاریه در زمینه نظامی به وسیله عباس میرزا و در زمینه اقتصادی توسط امیرکبیر، سپهسالار و انقلاب مشروطه و در دوره پهلوی توسط رضا شاه و محمدرضاشاه صورت گرفت. اما نتایج تلاشها با وجود شرایط تاحدودی مشابه متفاوت بود. ژاپنبه توسعه اقتصادی رسید ولی ایران نتوانست همانند ژاپن به موفقیت های در این زمینه نائل شود. برای یافتن دلیل اینکه چرا نتایح اقدامات دو کشور متفاوت می باشد، بایستی نقش نخبگان به عبارت دیگر نیروهای قدرتمند را در این خصوص مورد بررسی قرار داد. در ژاپن اجماع و همدلی بین نیروهای قدرتمند با یک هدف واحد برای نائل شدن به توسعه اقتصادی وجود داشت ولی چنین اجماع و همدلی در دوره قاجاریه و پهلوی به دلایل منافع شخصی به جای منافع ملی حاصل نشد. روش تحقیق مقاله تاریخی و توصیفی می باشد. سعی می شود بر مبنای نظریه هابرماس به صورت تاریخی و توصیفی فرایند نوسازی اقتصادی دو کشور برای رسیدن به توسعه اقتصادی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.

Keywords:

نوسازی , توسعه , نخبگان , ایران , ژاپن