بررسی مفاهیم تاب آوری در جوامع شهری به منظور کم نمودن خسارات سوانح طبیعی

سوانح طبیعی که جزیی از فرایند زندگی بشر به شمار می رود و هر روزه بر تعداد و تنوع آنها افزوده می شود، به عنوان چالشی اساسی در جهت نیل به توسعه پایدار جوامع انسانی مطرح می باشند. از اینرو در حال حاضر دیدگاه غالب ازتمرکز بر روی صرفا کاهش آسیب پذیری به افزایش تاب آوری در مقابل سوانح تغییر پیدا کرده است. در این میان، تاب آوری به عنوان 1- میزان تخریب و زیانی که یک سیستم قادر است جذب کند بدون آنکه از حالت تعادل خارج شود؛-2 میزان توانایی یک سیستم برای خود سازماندهی در شرایط مختلف؛ و 3- میزان توانایی سیستم در ایجاد و افزایشظرفیت یادگیری و تقویت سازگاری با شرایط تعریف می شود. بر اساس هدف تبیین مولفه ها و شاخصه های سازنده تاب آوری و تعیین سهم عوامل موثر بر تقویت تاب آوری مسئله این پژوهش اندازهگیری میزان تاب آوری در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی به منظور مقابله با اثرات سوانح طبیعی (زلزله) در کلانشهر تهران و تبیین عملی نقش تاب آوری و یا تقویت تاب آوری موجود است که بمنظور حل آن، سوال تحقیق چنین تعریف گردید عوامل و مولفه های تبیین کننده وضعیت خطرپذیری سانحه زلزله در کلانشهر تهران با تاکید بر رویکرد تاب آوری کدامند در همین ارتباط جامعه آماری این تحقیق خانوارهای ساکن در محلات مختلف تهران است که با توجه به سطح تحلیل دو وجهی خانوار در محله، تعداد 4 محله با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقهای با لحاظ کردن مواردی چون موقعیت جغرافیایی و پایگاه اجتماعی- اقتصادی به عنوان نمونهانتخاب شدهاند، از طرفی دیگر، برای سنجش تاب آوری از بین خانوارهای ساکن در محلات نمونه، با استفاده از فرمول کوکران 400 خانوار به عنوان جامعه نمونه تحقیق انتخاب شدهاند. برای حصول به اهداف تحقیق از روشهای اسنادی و میدانی با تاکید بر تکمیل پرسشنامه در نزد خانوارهای نمونه استفاده شد. پس از جمعآوری دادهها و اطلاعات میدانی اقدام به تحلیل آنها در محیط نرم افزارSPSS گردیده است و به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از روشهای آماری مبتنی بر مقایسه میانگینها، آزمونهای همبستگی و تکنیک پیرسون، رگرسیون چندگانه، تحلیل مسیر و استفاده شد. نتیجه مطالعه حاضر نشان میدهد که بین تاب آوری موجود در محلات نمونه و سطح تاب آوری آنها درابعاد اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی- محیطی رابطه معناداری وجود دارد و با تغییر هریک از آنها، میزان تاب آوری خانوارها نیز تغییر مییابد

Keywords:

تاب آوری , سوانح طبیعی , جوامع تاب آور , محلات تهران