پهنه بندی حساسیت سیلاب شهری در تأسیسات تأمین و توزیع آب شرب شهر تهران با استفاده از مدل نسبت فراوانی

تلفات جانی و مالی سیل در تهران طی سال های اخیر، اهمیت مدیریت سیلاب شهری را بیش از پیش نمایان ساخته است. گسترش محدوده شهری، تغییرات روزافزون بافت شهری، کاهش میزان نفوذپذیری، تغییرات اقلیم و الگوهای بارش و همچنین اختلاف ارتفاع 834 متری شمال تا جنوب، افزایش پتانسیل رخداد و گسترش پدیده سیلاب را در این شهر به همراه داشته است. از سوی دیگر مجاورت برخی از تصفیه خانه های آب و مخازن ذخیره و سرویس با رودخانه ها، مسیل ها و شبکه های زهکشی، تعیین حساسیت این تأسیسات مهم و شریان های حیاتی را نسبت به رخداد سیل و آب گرفتگی ضروری می نماید. هدف اصلی این پژوهش پهنه بندی مناطق مستعد این پدیده و حساسیت سنجی تأسیسات تأمین و توزیع آب شرب شهر تهران، شامل تصفیه خانه ها و مخازن ذخیره و سرویس واقع در مناطق بیست و دوگانه شهر تهران از طریق وزن دهی عوامل هیدرولوژیکی، ژئوتکنیکی و محیطی موثر در وقوع سیلاب با استفاده از مدل نسبت فراوانی می باشد. بدین منظور ابتدا با مطالعه پژوهش های گذشته و بررسی آمار 258 رخداد سیل ثبت شده توسط ایستگاه های هیدرومتری، نقاط و پهنه های سیلاب استخراج و نقشه عوامل موثر شامل طبقات ارتفاعی، درجه شیب، شکل شیب، فاصله از آبراهه، کاربری اراضی و زمین شناسی در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی طبقه بندی گردید، سپس وزن هر یک از طبقات عوامل تأثیر گذار در وقوع پدیده سیلاب محاسبه و در نهایت نقشه پهنه بندی حساسیت سیلاب در محدوده مورد مطالعه به پنج طبقه خطرپذیری شامل؛ خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم تقسیم بندی و با بررسی نتایج حاصله مشاهده گردید که 68.02 کیلومترمربع از مساحت کل منطقه مورد مطالعه شامل 3 مخزن، در طبقه خطرپذیری خیلی زیاد،184.65کیلومترمربع شامل 25 مخزن و یک تصفیه خانه در طبقه خطرپذیری زیاد، 194.81 کیلومترمربع شامل 41 مخزن و 3 تصفیه خانه در طبقه خطرپذیری متوسط، 108.64کیلومترمربع شامل 11 مخزن و یک تصفیه خانه در طبقه خطرپذیری کم و 54.17کیلومترمربع شامل 3 مخزن در طبقه خطرپذیری خیلی کم قرار می گیرد

Keywords:

پهنه بندی حساسیت , سیلاب شهری , سیستم اطلاعات جغرافیایی , مدل نسبت فراوانی , تصفیه خانه های آب , مخازن ذخیره و سرویس , شهر تهران