میثم میرزاحسینی پور - دانشجوی رشته مدیریت در سوانح طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی
رضا راستی - استادیار دانشکده آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی
نعمت حسنی - استادیار دانشکده آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی

تجربه زلزله های اخیر نشان از آسیب پذیری ساختمان های ساخته شده در جهان، در برابر زلزله دارند. آسیب پذیری این سازه ها ناشی از عواملی همچون مشکلات آئین نامه ای )اهداف طراحی(، مشکلات اجرایی، تغییرات در کاربریساختمان، افزایش وزن طبقات ساختمان، افزودن طبقات جدید به ساختمان موجود و تغییرات در معماری ساختمان بدون دقت در سیستم سازه ای و ... بوده است. از این رو، اهمیت و نیاز به ارتقا عملکرد ساختمان های موجود برای پایداری تحت نیروهای زلزله بوسیله روش های بهسازی پررنگ تر می شود. اما باید به این نکته توجه کرد که بهسازی ساختمان ها ازطریق روش هایی مانند افزایش سختی، شکل پذیری، میرایی کم و بیش مشکلات اجرایی و تغییرات در معماری ساختمان را به همراه خواهد داشت. بنابراین می توان گفت با وجود اینکه ضوابط مربوط به تأمین مقاومت در برابر زلزله از طریقسازه ای تحقق می یابد اما طرح معماری و تصمیماتی که آن را ایجاد می کند نقش مهمی در تعیین عملکرد ساختمان در برابر زلزله خواهد داشت.فرم یک ساختمان برای بناهای کوچک و سبک و بعضاً کم اهمیت در مقابله با نیروهای وارده از طریق زلزلهممکن است مسألهای مهم نباشد. اما در ساختمان های بلند، استفاده از فرمهای مناسب نقش عمدهای جهت پایداری و مقاوم سازی این گونه ساختمان ها در مقابل زلزله ایفا میکند. با عنایت به اینکه فرم ساختمان معمولاً در مراحل اولیه طراحی شکل میگیرد، در طرح معماری میتوان با انتخاب فرمهای مناسب برای ساختمان بلند، ظرفیت مقابله این گونه ساختمانها را در برابر زلزله افزایش داد. معمار ساختمان می بایست تا حد امکان طرح سازه ای لرزه ای را هرچه مؤثرتر تهیه کند و در عین حال می بایست سازه تحقق اهداف کارکردی و زیبایی شناختی ساختمان را امکان پذیر کند. نتایج تحقیق نشان داد که تصمیمات مربوط به طرح معماری، که بر عملکرد لرزه ای ساختمان تأثیر می گذارند، به سه دستهپیکربندی ساختمان، طرح معماری تفصیلی محدود کننده مسائل لرزه ای و اجزای سازه ای خطرناک تقسیم می گردد به طوریکه این سه دسته مانع یکدیگر نیستند و ممکن است هر دسته بر دسته دیگر تأثیر داشته باشد، بنابراین سازماندهی تصمیمات بدین طریق سودمند است زیرا تأثیرات و برهمکنش های آنها را روشن می سازد.

معماری ساختمان، زلزله، آسیب پذیری، ساختمان های بلند