زینب کریمی - کارشناسی ارشد – روانشناسی عمومی
حسن حق شناس

هدف از مطالعه حاضر، بررسی وضعیت توانایی های شناختی کودکان ورود به سال اول دبستان با کنترل متغیرهای توالی تولد، تعداد فرزندان و فاصله سنی فرزندان در خانواده می باشد. روش پژوهش از نوع علمی- مقایسه ای است. جامعه آماری این پژوهش را تمام کودکان دوره پیش دبستانی در شهر شیراز که آماده ورود به سال اول دبستان در سال تحصیلی 94-1393 بودند را تشکیل داده اند. نمونه گیری به روش خوشه ای چند مرحله ای انجام شد. اطلاعات با استفاده از - مقیاس وکسلر برای بدست آوردن اطلاعات در مورد توانایی های شناختی کودکان و پرسشنامه جمعیت شناختی برای بدست آوردن اطلاعات در مورد توالی تولد،تعداد فرزندان در هر خانواده، تحصیلات و شغل والدین این کودکان بود. داده ها با استفاده از آمار توصیفی)میانگین و انحراف استاندارد( و آمار استنباطی)آزمونتی مستقل و تحلیل واریانس( مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین درصد فراوانی توانایی های شناختی در بین فرزندان اول خانوادهبیشتر از فرزندان دوم و فرزندان دوم بیشتر از فرزندان سوم، همچنین در بین یک فرزند بیشتر از دو فرزند و دو فرزند بیشتر از سه فرزند، در خانواده های با والدینتحصیل کرده و والدین شاغل )کارمند( وجود دارد. بین کودکان پسر و دختر ورود به سال اول دبستان، به لحاظ توانایی های شناختی تفاوت معنی داری وجودنداشت. میانگین نمرات کودکان دارای پدر با تحصیلات ابتدایی تا سوم راهنمایی ، از کودکان دارای پدر با مدرک تحصیلات دیپلم تا فوق دیپلم و لیسانس به بالاو بالاتر ، پایین تر می باشد. بعلاوه، نمرات گروه دیپلم تا فوق دیپلم از گروه لیسانس به بالا، پایین تر می باشد. میانگین نمرات کودکان دارای مادر با تحصیلاتابتدایی تا سوم راهنمایی، از کودکان دارای مادر با مدرک دیپلم تا فوق دیپلم و لیسانس به بالا، پایین تر می باشد. همچنین، نمرات گروه دیپلم تا فوق دیپلم ازگروه لیسانس به بالا، پایین تر می باشد. بین کودکان ورود به سال اول دبستان بر اساس شغل پدر)شاغل، آزاد( به لحاظ توانایی های شناختی تفاوت وجود داشت که این تفاوت به نفع گروه کودکان با پدر کارمند می باشد. بین کودکان ورود به سال اول دبستان بر اساس شغل مادر)کارمند، خانه دار( به لحاظ توانایی هایشناختی تفاوت وجود داشت که این تفاوت به نفع گروه کودکان با مادر کارمند می باشد. این پژوهش با بازشناسی عوامل خانوادگی مرتبط با تغییرات تواناییشناختی کودکان، اطلاعات مفید و جدید در حوزه روانشناسی و علوم تربیتی ارائه می نماید بنابراین پیشنهاد می گردد که آموزش و پرورش، خانواده ها و مراکزمشاوره و درمان خانواده و کودک و سایر موسسات و مراکز مرتبط و همکار با مراکز پیش دبستانی، به این موضوع اهمیت داده و به دنبال گسترش آن باشند.

توانایی های شناختی، توالی تولد، تعداد فرزندان، فاصله سنی فرزندان، تحصیلات و شغل والدین