محمدرضا دوستی - دانشیار گروه مهندسی عمران- محیط زیست دانشگاه بیرجند
محمد غفوری فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران- محیط زیست دانشگاه بیرجند
بهناز شیخ - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی مدیریت مالی دانشگاه آزاد نیشابور

یکی از مسائل روز جهان مسأله حفظ محیط زیست است. فاجعه زیست محیطی نه تنها آرامش و امنیت را از زندگی انسان می رباید بلکه سلامتی و هستی را تهدید می کند. به همین دلیل در محافل علمی و سیاسی بحث زیست محیطی پر سر و صداترین جدیترین بحث روز است. (ولایی 1384) امروزه کشورهاى جهان سوم دریافته اند رشد سریع و تقلیدى که به تکرار مراحل مدرنیزاسیون کشورهاى غربى می پردازد، سبب اختلاف طبقاتى شدید اجتماعى و تخریب دوچندان محیط زیست در دو سر طیف جامعه می شود. ثروتمندان، منابع را با مصرفى تفاخر آمیز غارت و فقیران از منابع نادرى که در دسترس دارند، به حد افراط استفاده می کنند. نتیجه این روند این است که منابع پایان پذیر، تهى، و منابع تجدید شدنى نیز به جهت عدم مدیریت درست، به منابع فناپذیر تبدیل می شود و حاصلى جز محیطى آلوده براى نسل هاى بعد بر جاى نمی ماند. در کشورهاى پیشرفته نیز به رغم این که طی مراحل رشد خود کوشیده اند منابع خود را از کشورهاى جهان سوم تهیه و بخشى از آلودگى زیست محیطى خود را به این کشورها انتقال دهند، آثار مرگبار فراگیر تخریب محیط، زنگ خطر را براى آنان نیز به صدا درآورده است؛ به همین جهت مسائل محیط زیست ، مورد توجه رهبران سیاسی و صاحبان اندیشه در علوم گوناگون قرار گرفته است. در عرصه ی سیاسی نیز حفاظت از محیط زیست و کاهش آلودگی ها به منظور داشتن جامعه ای سالم و پویا یکى از موضوعات محورى است. در جامعه اسلامی مرجعیت دینی به ویژه رهبر معظم انقلاب مدظله العالی نیز در کنار توجه به مسائل مختلف اجتماعی، اقتصادی سیاسی و ... کشور، مسئولین و مردم را به توجه به محیط زیست پیرامون خود و نیز پاکیزگى محیط اطرافش ان ترغیب کرده و همواره به منظور حفاظت از محیط زیست اصول و ضوابطى را به مسئولین امر گوشزد نموده اند و به دنبال نهادینه کردن فرهنگ صحیح استفاده از محیط زیست بوده اند. در این مقاله با بررسى ادبیات فرهنگی اسلام در مورد محیط زیست، دیدگاه هاى مطرح شده توسط مقام معظم رهبری مدظله العالی به عنوان مرجع دینی کشور در این باره را مطالعه و توصیه ها و راهکارهای ارائه شده توسط ایشان به منظور حفاظت از محیط زیست و کاهش آلودگی ها را معرفی خواهیم نمود. در یک نتیجه گیری کلی از مطالعه و بررسی دیدگاه های اسلام و بیانات رهبر معظم انقلاب مدظله العالی، می توان گفت که فرهنگ عامل تعیین کننده رفتارهای افراد در یک جامعه است و رفتارهای زیست محیطی تک تک افراد نشأت گرفته از این عامل مهم می باشد.

محیط زیست، راهکارهای زیست محیطی، کاهشآلودگی، فرهنگ، مرجعیت دینی، رهبر معظم انقلاب