سمانه کیوانمهر - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سید مصطفی عمادی - استادیار گروه علوم خاک ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مهدی قاجارسپانلو - دانشیار گروه علوم خاک ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمدعلی بهمنیار - استاد گروه علوم خاک ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

ارتباط نزدیک و متقابلی بین موقعیت پستی و بلندی با نحوه تشکیل و تکامل خاک وجود دارد. مقدار شکل های آهن و منگنز شاخصی از میزان تکامل خاک می باشند. این پژوهش به منظور بررسی موقعیت پستی و بلندی و شکلهای شیمیایی آهن و منگنز خاک در یک ترانسکت، بر روی 5 موقعیت شیب در واحد تپه در غرب استان مازندران صورت گرفت. از افق های سطحی و زیر سطحی همه خاکرخ ها نمونه هایی برای تعیین بافت خاک pH، کربن آلی، کربنات کلسیم معادل، CEC و بررسی شکلهای آهن و منگنز خاک تهیه شد. براساس نتایج خاک های منطقه به سه رده آلفیسول، انتیسول و مالیسول رده بندی شدند. بیشترین مقدار رس و کمترین میزان شن در پای شیب مشاهده شد. عموما با افزایش عمق میزان رس و pH روند افزایشی را داشت. بیشترین مقدار کربن آلی در افق سطحی A قله یافت شد. کربن آلی در افق های زیرسطحی نسبت به افق های سطحی کاهش داشت. بیشترین میزان آهک در افق A پنجه شیب بدلیل بالا بودن سطح آب و آهکی بودن آب آن مشاهده شد. بیشترین آهن و منگنز غیرمتبلور (Mno, Feo) در قله شیب و بیشترین آهن و منگنز آزاد (Mnd, Fed) در افق های BC و A قله قرار داشت. Feo با افزایش عمق بدلیل کاهش مواد آلی روند کاهشی را داشت و در موقعیت پنجه شیب با شرایط اکوئیک میزان آن افزایش یافت. معمولا میزان آهن دیتیوناتی با افزایش عمق بدلیل وجود رس بیشتر، روند افزایشی را نشان داد. بیشترین میزان آهن و منگنز کل (Mnt, Fet) در افق Bt قله شیب مشاهده شد. کمترین نسبت Mno/Mnd و Feo/Fed در قله و پای شیب با میزان رس بالا مشاهده شد. با افزایش عمق نسبت Feo/Fed بدلیل وجود رس بیشتر و اکسیدهای آهن روند کاهشی را داشت همچنین در موقعیت پنجه شیب و شرایط اکوئیک نسبت Feo/Fed افزایش پیدا کرد.

پستی و بلندی، فیزیک و شیمیایی، شکلهای آهن و منگنز