سعیده آتش - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد.
جواد گیوی - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
مهدی پژوهش - استادیار گروه آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد

فرسایش پذیری خاک نشان دهنده مقاومت ذرات خاک در برابر پراکنده شدن در اثر برخورد قطرات باران و انتقال است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر ویژگی های خاک بویژه اندازه ذرات کربنات ها بر فرسایش پذیری خاک انجام شد. محدوده مورد مطالعه در حوزه آبخیز آیج، شرق شهرستان جونقان استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است. در این پژوهش، علاوه بر اینکه از نتایج یک مطالعه تفصیلی خاک شناسی استفاده گردید، از عمق 20 سانتی متری پروفیل های خاک مربوط به این مطالعه، نمونه برداری جداگا جهت اندازه گیری درصد ذرات رس، سیلت، شن و اجزاء آن انجام و مقدار عامل فرسایش پذیری خاک (K) قبل و بعد از حذفکربنات ها محاسبه گردید. نتایج مقایسات میانگین ذرات رس، سیلت و شن خیلی ریز قبل و بعد از حذف کربنات کلسیم نشان داد ک میانگین مقدار رس خاک ها با حذف کربنات کلسیم به طور معنی داری 6/77 درصد افزایش و میانگین مقادیر سیلت و شن خیلی ریزبه طور معنی داری به ترتیب 2/85 و 0/79درصد کاهش یافتند. با حذف تمام کربنات ها، میانگین فرسایش پذیری 13/6 درصد به طور معنی داری ( p<0/001) کاهش یافت. این کاهش نشان داد که با به کارگیری نموگراف ویشمایر و فرمول مربوطه، مقدار فرسایش پذیری بیشتر از مقدار واقعی آن برآورد می شود. رس اثر کاهشی بر فرسایش پذیری خاک داشت. این اثر قبل از حذفکربنات کلسیم در سطح احتمال 5 درصد و بعد از حذف این نمک در سطح احتمال 0/1 درصد معنی دار شد. ذرات سیلت ب تنهائی و همراه با شنخیلی ریز اثر افزایشی بر فرسایش پذیری خاک داشتند. این اثر قبل و بعد از حذف کربنات کلسیم در سطح احتمال 0/1 درصد معنی دار شد.

فرسایش پذیری خاک، کربنات ها، جونقان