زینب باباکریمی بابااحمدی
پژمان الماسی نیا

قالی از جمله هنرهای کاربردی است که از نمادگرایی و اسطوره بهره ی فراوانی گرفته. طراحان قالی در دوره های گوناگون و تحت تأثیر دین، آئین، فرهنگ و ادبیات به طراحی نقوش مختلف پرداخته اند. از آنجا که قالی یکی از مظاهر فرهنگ ایران است لذا پیوند آن با ادبیات که همواره نقشی انکارناپذیر در زندگی ایرانیان داشته است، دور از تصور نخواهد بود. اسطوره به عنوان پدیده ای چندمعنایی از جهات مختلف مورد پژوهش قرار می گیرد و به دلیل اصل چندگانه بودنش، الگوی بسیاری از داستان ها و اشعار است. به واسطه ی پیوند ادبیات و قالی از دیرباز، نقش اسطوره در این هنر نیز قابل پیگیری می باشد. از جمله نقوش اسطوره ای که در قالی ایران استفاده ی فراوانی داشته است می توان به نقش جانوران گوناگون نظیر طاووس، هدهد، اسب، سیمرغ، گاو، اژدها و... و هم چنین قهرمانان ادبیات اسطوره ای ایران از قبیل رستم، اسفندیار، سهراب و... اشاره کرد که در شعر شاعرانی از جمله مولوی، فردوسی، حافظ، خواجوی کرمانی و... قابل بررسی است. شاعران ایران همواره از تمثیل و نماد برای بیان مفاهیم عرفانی، دینی، معنوی و... خویش بهره می گیرند. پیوند و تأثیر قالی و ادبیات ایران در استفاده ی مکرر از نمادهای اسطوره ای از دیرباز وجود داشته است. در این مقاله ی توصیفی که مطالب مورد نیاز آن با استفاده از روش کتابخانه ای گردآوری شده اند، سعی بر این است که به ارتباط ادبیات و قالی ایرانی در استفاده از اسطوره ها پرداخته شود

قالی ایرانی، ادبیات اسطوره ای، جانوران اسطوره ای، نماد