عبدالله سهرابی بیدار - عضو هیات علمی دانشکده زمین شناسی دانشگاه تهران
ایرج سلیمانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده زمین شناسی دانشگاه تهران

شرایط ژئوتکنیکی ساختگاه با تغییر دادن خصوصیات امواج (دامنه، محتویفرکانسی و مدتدوام ارتعاش) نقش مهمی را در مشخصات حرکتنیرومند زمین ایفا می کند. پوشش نرم رسوبی می تواند تحت تاثیر زمین لرزه، شدت حرکات نیرومند زمین را در محدوده های فرکانسی خاصیتقویت یا تضعیف نماید. باند فرکانسی تضعیف یا تقویت در لایه های خاکی تحت تأثیر ضخامت و سرعت موج برشی است، که در صورتیکسانی با فرکانس طبیعی سازه ها، خسارات قابل ملاحظه ای را ایجاد می نماید. با توجه به اینکه شهر قم بر روی رسوبات نرم آبرفتی توسعه یافتهاست بررسی اثرات ساختگاه در این شهر بسیار حائز اهمیت است. در این مطالعه با استفاده از تحلیل عددی یک بعدی و برای دوره بازگشت 475سال مقادیر ضریب بزرگنمایی و فرکانس بزرگنمایی آبرفتها در طول مسیر 15 کیلومتری متروی شهر قم محاسبه شده است. بدین منظور از اطلاعات30 لاگ گمانه تا عمق 50 متر و آزمایشات ژئوتکنیکی و ژئوفیزیکی اندازه گیری سرعت موج برشی به روش درون چاهی استفاده گردید. جهتتحلیل ها پاسخ لرزه ای از روش یک بعدی معادل خطی و نرم افزار Deepsoil استفاده گردید و کلیه گمانه با استفاده از 12 شتابنگاشت مربوط به زلزلههای اخیر ایران در دو وضعیت سنگ بستر الاستیک و صلب تحلیل شدند. نتایج حاکی از آن است که مناطق دارای ترکیبات گراولی و ماسه ایدارای بیشترین بزرگنمایی و مناطق با ترکیبات سیلتی و رسی دارای کمترین بزرگنمایی بوده و در حالت سنگ بستر صلب، مقادیر بزرگنمایی از 3/4تا 6/7 و در حالت سنگ بستر الاستیک 1/9 تا 2/9 متغیر است. همچنین مقادیر فرکانس بزرگنمایی در مسیر مورد مطالعه در محدوده فرکانسی 1/3 هرتز تا 4/3 هرتز به دست آمده است.

جنبش نیرومند زمین، بزرگنمایی، متروی قم، روش خطی معادل