فضل الله اسمعیلی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی،دانشگاه پیام نور،ایران
مهدیه نخعی - دانشجوی دکتری جغرافیا وبرنامه ریزی شهری،باشگاه پژوهشگران جوان ونخبگان،مرند،ایران
مژگان میرزایی - دانشجوی دکترای محیط زیست، دانشگاه ملایر
مهدی خداداد - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه گلستان

تالاب گاوخونی با پهنه ای به وسعت 41371 کیلومتر مربع یکی از مهمترین عوامل پیدایش، پایداری و استمرار حیات در طول چند هزار سال گذشته در بخش مرکزی ایران زمین بوده است. گاوخونی یکی از 22 تالاب بین المللی ایران از مجموع 1847 تالابی است که تاکنون به صورت رسمی در سیاهه ی تالاب های کنوانسیون رامسر پذیرفته شده اند. افزون بر آن به دلیل میزبانی دیرینه و شایسته از پرندگان مهاجر، توسط سازمان بین المللی حیات پرندگان به عنوان یکی از مناطق مهم برای زیست پرندگان تشخیص داده شده است. تخریب پوشش گیاهی تالاب و اطراف آن در اثر پیش روی کویر و چرای بی رویه دام در منطقه، قطع یکسره بیشه زارها و درختچه های اطراف تالاب، ورود پسابهای صنعتی و شهری به رودخانه زآینده رود و تالاب گاوخونی و صید وشکار بی رویه ی ماهی و پرندگان از مهمترین عوامل تهدید کننده ی این تالاب محسوب می شوند. هدف از این پژوهش بررسی عملکردهای اکولوژیکی تالاب گاوخونی و حفاظت از آن با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و بررسی منابع است. کارکردهای اصلی تالاب گاوخونی شامل حمایت از تنوع زیستی و تعدیل اقلیمی، خدمات منحصر به فرد آن شامل توریسم، میراث فرهنگی و آموزش و تولیدات تالاب شامل چرای دام و استفاده مردم محلی است. از آنجایی که تخریب این تالاب در تمامی ایعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی تأثیرمی گذارد، لازم است سیاست ها و برنامه ریزی های صحیح برای حفظ این اکوسیستم با ارزش به کار گرفته شود.

تالاب گاوخونی، حفاظت، عملکرد اکولوژیکی و کارکرد