طیبه الله پناه زاده - دانش آموخته کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم
کرامت اله راسخ - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم، گروه جامعه شناسی

پژوهش حاضر به منظور سنجش میزان سوء مصرف مواد مخدر و عوامل اجتماعی مرتبط با آن در سال 1391 انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش 24659 نفر مردان معتاد سکونتگاههای غیراستانداردجنوب شهر شیراز می باشد. حجم نمونه برآمده از فرمول نمونه گیری کوکران برابر با 378 نفر است. برای نمونه گیری از شیوه نمونه گیری در دسترس اتفاقی استفاده شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه نیمه استاندارد است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t دو گروه مستقل، آزمون f تحلیل واریانس، آزمون کروسکال والیس، تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین متغیرهای خودپنداری، میزان تحصیلات پاسخگو، میزان دسترسی به مواد مخدر، حمایت خانواده، سن، شروع روابط جنسی در سنین پایین، عزت نفس، امید به آینده و معاشرت با افراد معتاد و سوء مصرف مواد رابطه معنادار وجود دارد. همچنین، بین متغیرهای محل سکونت و نوع ماده مصرفی نیز ارتباط هست. این در حالی است که درنتایج میان میزان تحصیلات پدر و مادر، شغل پدر و مادر، وضعیت شغلی فرد، قومیت، اعتیاد تعداد اعضای خانوار و سوء مصرف مواد تفاوت معناداری پیدا نشد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای مستقل خودپنداری، میزان دسترسی به مواد مخدر و تحصیلات فرد که روی هم رفته 18درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند. متغیرهای حمایت خانواده، سن و معاشرت با افراد معتاد خارج از معادله رگرسیون قرار گرفتند.

عوامل اجتماعی ، اعتیاد جوانان ، سکونتگاههای غیراستاندارد ، جنوب شیراز ،