حسن جوادی موردراز - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی تهران
علی کردی - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی تهران

پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه ای مبانی انسان شناسی، معرفت شناسی، ارزش شناسی دو دیدگاه اسلام و پست مدرنیسم و دلالتهای تربیتی آنها باروش اسنادی (کتابخانه ای)- تحلیلی انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه مقالات، کتابها، مجلات و همه مطالبی که در این حوزه مطالعاتی موثر بوده است می باشد. فرایند پژوهش با پنج سوال پیگیری شد که می توان به مقایسه مبانی انسان شناسی اسلام و پست مدرنیسم ، مقایسه مبانی معرفت شناسی اسلام و پست مدرنیسم و، مقایسه مبانی ارزش شناسی اسلام و پست مدرنیسم، دلالتهای تربیتی اسلام و دلالت های تربیتی پست مدرنیسم اشاره کرد. نتایج پژوهش نشان داد که مبانی انسانشناسی پست مدرنیسم حاکی از آن است که انسان کاملاً مادی و بدون هدف است و در مقایسه با آن اسلام انسان را موجودی دارای ابعاد مادی و الهی و کاملاً هدفمند می داند. مبانی ارزش شناسی پست مدرنیسم حاکی از آن است که ارزش ها کاملاً نسبی هستند، اما در اسلام ارزش ها هم می توانند مطلق یا هم نسبی باشند و هم می توانند مبتنی بر حکمت الهی و هم مبتنی بر اعمال انسان باشند. از لحاظ مبانی معرفت شناسی پست مدرنیسم بر جامعه شناسی معرفت تأکید دارد و معرفت را کاملأ نسبی می داند و فرا روایتها را رد می کند اما در مقایسه با آن اسلام رههای معرفت را هم امری عقلی و هم امری نقلی می داند و معرفت اصیل را شناخت خداوند می داند. می توان از اهم دلالتهای تربیتی پست مدرنیسم تحت عناوین؛ مادی گرا بودن، بی اعتباری مسائل مابدالطبیعی و فراروایات کثرت گرایی و فرهنگ به عنوان عامل اساسی تربیتی، اعتقاد به آزادی بی حد و حصر، شکستن ارزش های سنتی و ارزش آفرینی دوباره، رسیدن به انسانی کامل که گفتگوی فرهنگی غالب عصرخویش را بشتاسد، توجه به تفاوتهای فردی نام برد. از اهم دلالت های تربیتی دین اسلام تحت عناوین پرستش خدا و رسیدن به کمال، تکامل انسان، تقوا، پرورش روحیه عدالت جویی، تربیت اجتماعی انسان، همزیستی مسالمت آمیز، پرورش نیروی تفکر،پرورش اخلاقی، و امثال اینها را می توان ذکر کرد. محتوای نظام تعلیم و تربیت دین اسلام مواردی شامل؛ توحید، خداشناسی، رسالت پیامبران و امامان، معاد، عدل، عبادت، اصول و فروع احکام، مناسبات سیاسی، اقتصادی ، اجتماعی و امثال اینها را ذکر کرد. و از روشهای تربیتی آن می توان مواردی شامل؛ تلفیق علم و عمل، تلفیق ایمان و عمل، جهاد، پاداش، و تنبیه، پند و اندرز،توبه، تربیت از طریق قصه و سرگذشت اقوام وملل، دعا و نیایشو امثال اینها را ذکر کرد.

انسان شناسی، معرفت شناسی، ارزش شناسی، دلالتهای تربیتی پست مدرنیسم، دلالت های تربیتی اسلام