هادی اعظمی - دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد
فاطمه بخشی شادمهری - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد

یکی از مسائل بسیار مهم در جهان به خصوص در خاورمیانه وجود بحران قومی و بروز نوعی خاص گرایی قوی است. نیروهای واگرا در تعیین چگونگی انسجام ملی در جوامع چند قومیتی نقش عمده ای دارند. علل بروز و انگیزه های احساسات و اقدامات واگرایانه در این جوامع منشاء داخلی دارد ولی باید به عوامل جغرافیایی آن جوامع هم توجه کرد. قرارگیری جوامع قومیتی بگونه ای که یک قوم در چند کشور همسایه پراکنده شده اند عامل تقویتی برای وگرایی و تشکیل خودمختاری می باشد. پراکندگی قوم کرد در کشورهای ترکیه، عراق، سوریه و ایران، منازعات قومی در آن کشورها و جدایی طلبی این قوم در سال های اخیر ما را بر این داشت تا با مطالعه کتابخانه ای و اسناد اینترنتی و با روش توصیفی- تحلیلی وضعیت کردها را در چهار کشور مطالعه کنیم و رشد الگوی رفتاری دیاسپورا (ملحق گرایی) در بین کردها را شاهدیم. با مطالعات انجام شده به این نتیجه رسیدیم که عوامل واگرایی که در کشورهای ترکیه و عراق گسترش بیشتری دارند در مقابل کردها الگوی رفتاری دیاسپورا قوی تری دارند در حالی که در سوریه طی دو سال اخیر این الگو رشد کرده و در ایران وضعیت دیاسپورا ضعیف می باشد

واگرایی، الگوی دیاسپورا ، قوم کرد، کردستان عراق- ترکیه- سوریه و ایران