اصغر شکری مقدم - - مدرس علوم سیاسی دانشگاه پیام نور
سیده مطهره حسینی - استادیار علوم سیاسی دانشگاه پیام نور

درباره اقوام ایرانی پژوهش های زیادی انجام شده است ولی هنوز جای پژوهش بومی که متن منطق قومی را بررسی کنند، خالی است. این مقاله مقدمه ای است بر یک نگاه خودی و بومی به بحث اقوام ایرانی. به همین دلیل ساختار مقاله بر اساس تعریف یک نظریه و ارائه داده هایی جزئی برای اثبات آن نظریه نمی باشد بلکه از مجموعه نظریه های علوم انسانی برای بحث درباره مجموعه ویژگی های اقوام ایرانی استفاده شده است. همچنین اقوام بر اساس چینش جغرافیایی آنها به هفت منطقه تقسیم شده اند: زاگرس (شامل لرهای کوچک و بختیاری، لک ها و کردها)، مناطق آذری نشین، شمال (حاشیه دریای خزر: گیلک ها، مازنی ها، ...)، خراسان بزرگ (هر سه خراسان شمالی، رضوی و جنوبی)، سیستانی ها و بلوچ ها، فارس ها و اعراب جنوب ایران، فارس نشینان کویرهای مرکز ایران (یزد، کرمان، اصفهان، اراک). در ادامه ویژگی های هر منطقه قومی بر اساس نظریه های مختلف مورد مطالعه قرار گرفته و از نظریه گفتمان، نظریه جامعه شناختی شکاف های متقاطع، نظریه جغرافیای زیستی و مجموعه نظریه های اقوام استفاده بیشتری برده شده است. در پایان این برداشت متصور است که نگاه به اقوام ایرانی یک نگرش ساده، بسیط، مبتنی بر یک نظریه خاص خارجی، یکسان نگر و هدایتی نمی تواند باشد بلکه قالب و قواره اقوام ایرانی دارای پیچیدگی ها و مختصاتی است که بسیار متنوع بوده و در مناطق قومی مختلف، ویژگی های خاص خود را دارد. این مقاله می کوشد نگاهی کلی به تفاوت ها داشته باشد تا مقدمه ای باشد بر یک نگاه بومی، خاص نگرانه و درون نگر به مسئله اقوام ایرانی

نظریه گفتمان، اقوام ایرانی، حوزه های فرهنگی، جامعه شناسی شکاف های متقاطع، جغرافیای زیستی، ژئوپلتیک