مهدی فتاحی - پژوهشگر دفتر تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی استان آذربایجان غربی

هدف مقاله حاضر ضمن بررسی ردپای قومیت در شبکه های اجتماعی موبایل به عنوان یکی از گسترده ترین تکنولوژی ها، پیگیری نحوه برساخت آن نیز می باشد. با کاربرد روش کیفی و استفاده از مصاحبه های ساختار نیافته و نیمه ساخت یافته از یک نمونه 44 نفری افراد 16 تا 45 ساله شهر ارومیه به جمع آوری داده ها پرداخته شد. (برای شیوع شناسی میزان بحث های قومیتی در شبکه ها نیز 384 نفر قبلاً مورد بررسی قرار گرفتند) مشارکت کنندگان نیز به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف و در صورت لزوم نمونه گیری نظری انتخاب شدند. در این مطالعه از روش تحلیل محتوای قراردادی استفاده شد. یافته ها حاکی از آن است که از لحاظ پرداختن به بحث های قومی در شبکه های مجازی موبایل در نمونه اولیه، 8/14 درصد اصلاً به بحث های قومی نمی پردازند. و از سوی دیگر 2/85 درصد افراد اظهار نموده اند در این شبکه ها بحث های قومی از هر نوعی می شود. میانگین بحث های قومی در نمونه اولیه به میزان 51/32 درصد بود. طبقه های اصلی این پژوهش شامل گروهبندی های اجتماعی، فرآیندهای هویتی و اعتماد قومی بود که هر کدام دارای زیر طبقات دیگر بودند. نتیجه اینکه، برای درک و تحلیل رفتارهای جمعی کنشگران در محیط های مجازی جدید رویکرد برساخت گرایانه فرصت جدیدی می دهد تا ماهیت سیال هویت های جمعی همچون گروههای قومی فهم گردد. بر این اساس نه یک گروه قومی بلکه بحث هزاران گروه قومی در درون یک اجتماع قومی است. گروههایی که دائم خود را تعریف و بازتعریف می کنند و در مسیرهای مختلفی راه خود را پیدا می نمایند. جدا از اینکه گروهها در شبکه های اجتماعی موبایل از همبستگی کامل تا جدایی خواهی می توانند برسند، کردارهای جمعی خصلتی نامتعین پیدا می کنند. خصلتی که با کوچکترین واقعه ای در دنیای واقعی، تحت تأثیر هیجانات قومی قرار می گیرد

شبکه های اجتماعی موبایل، قومیت، گروه قومی، هویت جمعی، هویت خاص