محرمعلی فیروزی - کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس

تورم توسعه و تراکم رشد بویژه در کشورهای در حال توسعه سبب بروز عدم تعادل و ناهماهنگی های ناحیه ای گردیده است. در ایران نابرابری و فقدان تعادل در توزیع بهینه امکانات در اثر سیاست های غیر اصولی ، قطب های رشد و روند تمرکز گرایی در شهرهای مسلط ناحیه ای؛ عدم تعادل فضایی بین سطوح ملی، منطقه ای،ناحیه ای و محلی یکی از مسائل مهمی است که تحت تأثیر مکانیسم های حاکم بر ساختارهای اقتصادی و اجتماعی و سیاسی پدید آمده است. نوشتار حاضر با رویکرد جغرافیای سیاسی به بررسی و تحلیل چالش ها و راهکارهای عدالت فضایی در ایران پرداخته است. چالش های عدالت فضایی در ایران عبارتنداز: نظام سیاسی و اداری متمرکز(تمرکز گرا)، نفت، عدم تحقق برنامه آمایش سرزمین وتوسعه پایدار، مسائل ژئوپلیتیک. راهکارها: تمرکز زدایی(دیدگاه روسای جمهور در نحوه اداره کشور، سفرهای استانی، وزارت کشور و تمرکز زدایی در دولت یازدهم) در پایان نیز نتیجه گیری شده است که؛ نظام سیاسی واداری حاکم بر کشور ایران ساختاری متمرکز و بسیط می باشد. علیرغم این که این ساختار از مزایای برخوردار است اما معایبی نیز دارد. بنابراین به نظر می رسد نظام سیاسی ایران می تواند با رویکردی تمرکززدایانه از ساختار تمرکزگرا به سوی ساختاری نیمه متمرکز حرکت کند. کما اینکه سیاستها و اقداماتی در این زمینه صورت گرفته و ظرفیت های قانون اساسی نیز تحقق این امر را داراست. با این همه نباید از مسأله مدیریت کار آمد و استفاده از فناوری های نوین(دولت الکترونیک) غافل شد

عدالت فضایی، تمرکز گرایی، تمرکز زدایی، توسعه نامتوازن